Ağır Engelli Çocuğu Olan Anneler Erken Emekli olabilir

“ Ağır Engelli Çocuğu Olan Anneler Dikkat…”
Hangi şartlarda ve nasıl daha erken emekli olabilirsiniz?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile temel koruma birimi olarak aileyi esas alan emeklilik şartlarında köklü değişikliklere gidilmiştir.

Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte daha önce pozitif ayrımcılığa tabi tutulan engelli ve malul sigortalılara tanınan erken emekli olma hakkına ilave olarak “başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan sigortalı kadınlara da” erken emekli olma hakkı tanınarak pozitif ayrımcılığın kapsamı genişletilmiştir.

5510 sayılı Kanunun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 28. maddesine (Ek fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.) “Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği Ekim 2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının 1/4’ü, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir” hükmü getirilmiştir.

Kimler Ağır Engelli Sayılır

Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişidir.

Çocuklar için ölçü, çalışma gücü kaybı değil vücut fonksiyonlarının kaybıdır. Çocuğun sürekli başkasının bakımına muhtaç derecede engelli olup olmadığına sağlık sunucuları karar vermekte ve rapor, SGK Bölge Sağlık Kurulunun onaylamasıyla hukuken geçerlilik kazanmaktadır.

Türkiye’de gerek kamu (devlet) gerekse özel sektör tarafından engellilere tanınan bir takım sosyal ve ekonomik haklar vardır.

Tüm bu haklardan yararlanmak isteyen yurttaşların sağlık kurulu raporu alarak bir anlamda resmi olarak engelli olduklarını belgelemeleri gerekmektedir.

Engelli çocuğu olan sigortalı kadının çocuğu için başka birinin bakımına muhtaç malul raporu alması gerekmektedir.

Engelli çocuğu olan her kadın sigortalı bu maddeden yararlanması mümkün müdür?

5510 Sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden sonra Yasanın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının Ssk (a), Bağ-Kur (b), Memur (c) bentleri kapsamında sayılan kadın sigortalılar (isteğe bağlı sigortalılar dahil) ile

5510 Sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden önce mülga 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Yasalara tabi çalışırken 5510 Sayılı Yasanın geçici 1 inci maddesi gereğince 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ,(c) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmalarını devam ettiren kadın sigortalılar faydalanabileceklerdir.

5510 sayılı Kanunun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 28. Maddesinden anlaşılacağı üzere başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanlar bu maddeden yararlanabilecektir.

Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanlar alacakları rapora göre maluliyet tarihinden sonraki hizmetler için madde hükümleri uygulanacaktır.

Ancak her halükarda maluliyet tarihi ne olursa olsun bu tarih 5510 Sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihi öncesine gitmeyecektir.

Peki Bu Uygulamadan Yararlanmak Hangi Şartları Yerine Getirmeliyiz.

1 Ekim 2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte birinin, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenerek eklenen bu sürelerin emeklilik yaş hadlerinden indirilebilmesi için;

-Öncelikle kadının sigortalı hizmetinin bulunması ya da isteğe bağlı sigorta primi ödemesi,

-Sigorta primi ödenmesinin olduğu sürelerde de engelli çocuğunun bakımını üstlenmesi gerekmektedir.

-Yine bakıma muhtaç malul çocuğun prim ödenen süreler içinde yaşıyor olması, çocuğun evlenmemiş olması,

-Sigortalı boşanmış ise çocuğun velayetinin mahkeme tarafından sigortalı anneye verilmesi,

-Çocuğun bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz, sürekli ve yatılı olarak faydalanmıyor olması,

-Çocuk kontrol muayenesine tabi tutulmuş ise kontrol muayenesinin yapılması diğer önemli koşullardır.

Erken Emeklilik Hakkından Faydalanmak İsteyen Anneler;

Ağır engelli çocuğu olduğunun tespit edilmesi için en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvuracak.

Başvurulan yer, çocukları sağlık kurulu bulunan hastanelere sevk edecek ve bu durumunu raporla belgeleyecektir.

Ancak dikkat edilmesi gereken husus engelli çocuğun bakıma muhtaç yani raporunda “ağır engelli” ibaresinin olması gerekmektedir.

Birden fazla bakıma muhtaç çocuğu olanlar için SGK; her çocuk için inceleme yapar ancak sadece biri üzerinden erken emeklilik hakkından yararlanılır.

Diğer çocukların incelenme sebebi erken emeklilik hakkının kullanıldığı çocuğun bakıma muhtaçlığı biter ise diğer çocuk üzerinden hakkın devam ettirilebilmesidir.

Bütün bu iş ve işlemlerin tamamlanması halinde;

Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan ağır engelli çocuğu bulunanların 1 Ekim 2008 gününden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,

– Prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek,

– Eklenen bu süreler ayrıca emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

Örneğin ağır engelli çocuğu olan kadın sigortalılara (bir yıllık) 360 günlük çalışması sonucunda 90 gün daha ekleme yapılarak prim ödeme gün sayısı 450 olarak kabul edilecek ve sigortalının emeklilik yaş hadlerinden de 90 gün indirilecektir.

                                                                                                   Şener ÇAKICI

                                                                                                  SGK Başmüfettişi

                                                                                           Mali İktisat Bilim Uzmanı

Muhasebekursu.com’a ait olan bu makalenin tamamı aktif link verilmek ve kaynak göstermek suretiyle serbestçe kullanılabilir.