CORONA VİRÜS SALGINI VE EKONOMİK TEDBİRLER’İN YANSIMASI

Aralık 2019 da Çin’in Wuhan kentinde başlayan Corona Virüs(Covid 19) salgını hızlı bir şekilde bütün kıt’alara ulaşmıştır. Virüsün çıkış noktası Çin olmakla birlikte bugün itibariyle bulaştığı kıt’alarda zayiat daha fazla olmaktadır.

Mart ayının başında da Türkiye ’de ilk vaka görünmekle birlikte hızlı bir şekilde vaka sayısı yükselmekte ve ölüm rakamları vaka sayısı ile paralel olacak şekilde artmaktadır.

Devletimizin tedbirleri derhal almasına rağmen vatandaşlarımızın kararlara uymamaları salgının genişlemesine sebebiyet vermiştir. Ülkemizde salgını azaltmak maksadıyla halkın bir araya gelmesini engellemek için bazı iş yerlerini kapatmak , bazı faaliyetler durdurmak zorunda kalarak vatandaşlarımızı evinde karantinaya alarak, salgının yayılmasını engellemeye çalışılmaktadır.. Bundan dolayı da salgın vak’alarının ve devamında ölümlerin
artmaması için riskli olan bazı yaş grupları ile kronik hastalar olmak üzere sokağa çıkma yasağı getirilmiştir. En sonunda milletler arası ve şehirler arası ulaşım hemen hemen durdurulmuştur. Ancak özel otomobillerle seyahat izne bağlı olarak il giriş ve çıkışlarında sağlık kontrolü yapılarak uygulanmaktadır.

Tabi hayat bu şekilde durunca ekonomik olarak büyük sıkıntıların baş göstermesi normaldir. Belli bir dönem ülkemizde bazı sektörler gıda sağlık vb çalışacaklar bazı sektörlerde evlerinden çalışacaklar bankacılık iletişim vb gibi bazı sektörlerde hiç çalışamayıp evlerinde kalacaklardır lokantalar, cafeler, berberler , kahvehaneler vb gibi. Bundan dolayı zaruret olduğu üzere toplumun bütün kesimlerini etkileyecek şekilde bir takım kararlar alınıp
uygulanmaya başlanmıştır. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki; ilan edildiği zaman ile uygulandığı zaman arasında çok zaman geçmekle birlikte ilk ilan edildiği şekil ile uygulanma şekli arasındaki farklılıklar söz konusudur.

İlk etapta 100 milyar olarak açıklanan ekonomi paketinin ihtiyaca binaen yükseleceği aşikardır. Bunun uygulamalarını da görmekteyiz. Sağlık çalışanları ve ücretli öğretmenler için alınan ek kararlar gibi.
Corona virüs salgını ile ilgi açıklanan Türkiye’de ekonomik pakette öncelikle vergi ödemelerinde önemli düzenlemeler yaparak bazı sektörlerde Muhtasar, KDV tevkifatı ve SGK primlerini Nisan,Mayıs ve Haziran ödemeleri 6 şar ay ertelenmiştir. Burada mart ayı beyannameleri de dahil edilmeliydi çünkü salgın Türkiye de 1 marttan itibaren başlamıştır.

Birde 6 ay sonra 3 ayın birlikte ödenecek olması yumuşatılmalıydı ve zamana yayılmalıydı. Kredi, Faiz ve Finansman desteği konusunda Bankalar 3 ay öteleme ve gerektiğinde ilave finansman desteği sağlanacaktır. Maalesef uygulama da çok büyük zorluklar söz konusudur.

Şöyle ki bürokrasi ve kredibilite notu uygulamayı zorlaştırmaktadır. Ayrıca kararlar 18 martta ilan edilmesine ve aradan 15 gün geçmesine rağmen kredi garanti fonu (KGF) den 50 milyar TL iş yerlerine dağıtacak olan krediye henüz başlanamamıştır. Çünkü bankalar henüz nasıl uygulanacağı konusunda bize bilgiler gelmedi diye söylemektedirler. İnşallah bu krediler gerçek ihtiyaçlılara kullandırılır. Çünkü 2019 yılında kullandırılan KGF kredileri ile bankalar batıklarını temizleme çabası içinde oldular. İlave olarak Nisan , Mayıs ve Haziran aylarında
temerrüte düşen firmaların kredi siciline mücbir sebep notu düşülecektir.

Salgından etkilenen Tüm firmalara Devlet Bankaları tarafından İşlerine devam etmeleri için ilk 6 ayı geri ödemesiz 100 milyon tl ye kadar kredi kullandırılacaktır. İlave olarak Üç devlet bankasından firmalara ve gerçek kişilere özel limit artırımları, ötelemeler ve ilave krediler söz konusudur.

Vatandaşlar içinde bankalardan temel ihtiyaç desteği kredisi verilecektir. Bu kredi ilk 6 ayı ödemesiz ve 36 aylık kullanılacak limitleri de 5.000.-tl , 7.500.-tl ve 10.000.-tl dir. Ancak kişilerin krediye yasaklı olup olmaması tartışma konusudur. Burada risk tanımları azaltılmalıdır. Burada da gerçekten insanlar evde kalıp salgından dolayı para kazanamadıkları için verilecek krediler kolaylaştırılmalıdır. Çünkü salgın döneminde çoğu esnaf çalışmadığı
için kira ve benzeri masrafları ödeyemeyecek durumdadır. İlave olarak tüm esnaflarımıza ilk 6 ayı ödemesiz 3 yıllığına 35.000.-tl kredi kullandırılacaktır.

Turizm sektöründe Konaklama vergisi yılbaşına kadar ertelendi, Ayrıca Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemeleri Nisan , Mayıs ve Haziran ayına ait 6 ay süreyle ertelenmiştir. İlave olarak 3 ay hava yolu uçuşlarında Kdv % 18 den %1 indirilmiştir. Ancak vatandaşlarımız karantinada ve uçuşlar iptal olduğu için bu karar yılbaşına kadar uzatılırsa verimli olur.

Emekli ve çalışanlara yönelik düzenlemeler de emeklilerin maaşının asgari 1.500.- TL ye çıkarılması ve bayram ikramiyesinin 1 ay önceye çekilmesi güzel bir uygulama olmakla birlikte bayram ikramiyelerine enflasyon farkı koyularak verilmesi daha uygun olurdu. Çünkü ilk çıkartıldığı zamana göre İkramiyeler enflasyon karşısında erimiştir.

Bu pakette alınan en önemli kararlarda birisi çalışanlar için kısa çalışma ödeneği ( 3 ay maaş desteği) hızlandırılacak ve kolaylaştırılacak dendi. Ancak uygulamada hem yavaş hem de zor görünmekte iken Bakanlıkça müdahale edilerek daha kolay alınabilinir hale gelmiştir. Ancak çok başvuru olduğu için ödemeler belki biraz gecikecektir. Ayrıca İstihdam sürekliliğini temin etmek amacıyla telafi çalışma süresi 2 aydan 4 aya çıkartılmıştır.

Ülkemiz sosyal devlet ilkesi adı altında ihtiyaç sahibi milyonlarca kişiye farklı isimler adı altında düzenli yardım yapılmaktaydı. Bu dönem alınan tedbirler çerçevesinde İhtiyaç sahipleri için kişi başı 1000 er TL olmak üzere toplam 2 milyar TL bütçe ayrıldığı ilan edilmiştir. Bu ödemelerde başlanmış ve PTT yetkilileri ve güvenlik kuvvetleri vasıtasıyla evlerde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmaktadır.

Bunun yanında Corona virüsü salgını çıktıktan sonra işsiz kalan vatandaşlarımız Kaymakamlıklarda bulunan Sosyal Yardımlaşma vakıflarına başvurarak yardım talebinde bulunabilirler. Başvurular değerlendirilip makul talepleri olan kişilere yardımda bulunulacaktır.

Devletimizin Tarım sektörüne verdiği desteklerden dolayı şu dönem ve gelecekte gıda stoklarında herhangi bir sorun yaşanmayacağı aşikardır.

Belediyelerin aylık vergi payı ödemelerinde borçlarına karşılık yapıla 3 milyar tl’lik Nisan, Mayıs ve Haziran kesintileri yapılmayarak belediyelere salgın ile mücadelede maddi destek verilmiştir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının organize ettiği Cumhurbaşkanımızın başlattığı Biz bize Yeteriz Türkiye’m adlı bağış kampanyasında çok kısa sürede 1,5 milyarın üstünde nakdi yardım toplanmıştır. Maalesef Corona Virüs Salgınından bile siyaset çıkan güruh bir kampanyayı karalamaya çalışmış hatta yetkisi olmadan acemice alternatif yardım kampanyasına başlamış yasal olarak eksik yaptığını anlayınca bağışla işi kurtarmaya çalışmıştır. Biz bize Yeteriz Türkiye’m Kampanyası Devlet-Millet birlikteliğini gösteren önemli bir kampanya olup, Yine vatandaşın ihtiyaçları için kullanılacaktır. Bugün geldiğimiz noktada bazı vatandaşlarımız şükür etmediği ve devletine destek olmadığı halde, Nerede bu devlet naraları atmaktadır.

Görüleceği üzere devlet her tarafta ne zaman nerede olması gerekirse orada, İnsanlar devlet arıyorsa kaymakamlıklara gitsin devlet nasıl çalışıyor yerinde görürler. Avrupa da Amerika da maskeler korsanca kaçırılırken ve doktorlarına maske bulamazken Devlet her maske talebini karşılamakta ve kargo ile evine kadar göndermektedir.

Amerika’da insanlar Corona virüs salgını ile ilgili tedavi olurken bir ev parası ödüyor ama Ülkemizde bütün tedavi masrafları devlet tarafından karşılanmaktadır.

Ülkemizde yapılan Şehir hastaneleri mantığının ne kadar önemli olduğu bir kez daha öne çıkmıştır. Şöyle ki dünya da nüfusuna göre en fazla Yoğun Bakım Ünitesi ülkemizde vardır.
Şuan ülkemizde 41 000 yataktan daha fazla yoğu bakım ünitesi mevcut olup bu sayı olağanüstü çabalarla hemen artırılmaya başlanmıştır. İstanbul’un iki yakasında hava limanlarında kurulacak Sahra Hastaneleri bütün Ülkeye hizmet edece şekilde hızlı bir şekilde hizmete açılacağı görünmektedir.

Özetle Corona Virüs Salgını; ağırlıklı olarak Avrupa dan olmak üzere biraz tedbirsizlik , biraz acemilik birazda vurdumduymazlık sayesinde ülkemizin bütün illerine yayılmıştır. Tedbirler aşama aşama alınarak bu salgın kontrol altına alınmaktadır. Bir çok ekonomi şimdiden çok zor duruma girmesine rağmen devletimiz aldığı ve uyguladığı kararlı eksikleri de olsa başarılı bir şekilde yürütmektedir. Bir taraftan ekonomi ayakta tutularak Evde kalan insanların ihtiyaçları giderilmektedir. Bir taraftan da aşama aşama Bilim Kurulunun tavsiyeleri ile lokal
bazda karantinalar uygulanarak salgın kontrol altına alınmaya başlanmıştır. Tabi ki burada salgın kontrol altına alınması için en önemlisi zorunlu olmadıkça insanların evinde kalmasıdır. Devletimiz bütün kurumları ile birlikte yapılan çalışma ile elele vererek Salgın ile mücadeleyi başaracaktır. Ama burada özel bir teşekkürü ve jesti sağlık çalışanları beklemektedir. Çünkü çoğu tedbiren ailelerinden ayrı kalmakta ve büyük risk içinde çalışmaktadırlar. Sağlık çalışanlarına küçük jestler yapılsa da daha önce hükumet tarafından söz verildiği üzere diğer çalışan özel gruplar dahil 3600 ek gösterge meselesinin de bu dönem çözülmesi ciddi bir moral olacaktır.

Yazımın sonunda Corona Virüs Salgınında vefat eden vatandaşlarımıza Allah’tan Rahmet ve
hastanelerde tedavi gören hastalarımıza şifa diliyorum.

Evde Kalın, Sağlıklı Kalın…

06.04.2020