Yeniden İşe Alınacak EYT’lilerle İlgili İşverenlerin Dikkat Etmesi Gerekenler

Acı bir tesadüfle deprem sonrası yapılan düzenleme gelen EYT haksızlığı yine bir deprem sonrası yapılan düzenleme ile sonlandırıldı. Kanun teklifi küçük bir değişiklik ile 8.9.99 öncesi sigortalı olanlarda sadece yaş şartı kaldırıldı. Muhtemelen hafta sonuna kadar da resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girer diye düşünüyorum. EYT çözümü sigortalıları ilgilendirdiği kadar işgücü olarak işverenleri de ilgilendirmekte. Zira, aylıkların bağlanması ile bazı sigortalılar çalışmayı bırakacak, bazı sigortalılar iş değiştirecek ve bazıları da aynı işinde çalışmaya devam edecekler. Emekli aylığına başvuran işçinin başvuru sonrası işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde işverence yapılması gereken işlemleri şu şekilde özetleyebiliriz.

EYT Başvuru Süreci

Mevcut şartları sağlayarak emeklilik başvurusu yapacak işçiden “emeklilik sebebiyle işten ayrılmak istiyorum” şeklinde bir dilekçe alınması ve buna göre işçinin işten ayrılış bildirgesinin “8- Emeklilik” kodu ile SGK’ya bildirilmesi gerekir. Her ne kadar mevzuat olarak gerekli değilse de, emeklilik başvurusu yapan işçiden e devletten ya da elden/posta yoluyla yaptığı tahsis talep beyannamesinin bir fotokopisi alınarak sonrasında işten ayılış dilekçesine eklenebilir.

EYT’linin Yeniden İşe Alınması

Emeklilik sonrası çalıştırılmak istenen işçiler işverenin tercihine göre işe alınabilir ya da alınmayabilir… Hangi işçinin yeninden işe alınıp alınmayacağına işveren tek taraflı olarak karar verebilir. Bu hususta ayrımcılık veya eşitlik gibi bir duruma dikkat edilmesi söz konusu değildir. İşe alınan işçi emeklilik sonrası ara vermeksizin işe devam etmesi düşünülüyorsa işten ayrılış dilekçesinin verdiği günü ertesi günü için SGDP’li olacak şekilde işe giriş bildirgesi verilerek işe devam ettirilebilir. İşçinin talebi yoksa giriş için herhangi bir boşluk süre verilmesine gerek yoktur. İsçinin SGDP girişi yapılması için emeklilik talebinin neticelenmesinin beklenmesine gerek yoktur. Ayrıca, kabul edilen kanunda emekli olunan işçi 30 gün içinde aynı işyerinde yeniden işe alınması halinde SGDP’li olarak bildirilen işçi için %5 puanlık teşvikten yararlanılacaktır. Muhtemelen bununla ilgili yayınlanacak genelgede kanun numarası ile kanun türü belirlenecektir.

I- Yeniden İşe Alınan EYT’lide Deneme Süresi

Yargıtay kararlarına göre (Yarg. 9.HD., 13.10.2008, E.2008/36062, K.2008/26704) denenmiş işçinin tekrar denenmesi söz konusu olamaz. Ancak, yine Yargı kararlarında (Yarg. 9.HD., 13.10.2008, E.2008/36062, K.2008/26704) yeninden işe alınan işçi için “işyerinde çalışma sisteminin değişmesi” söz konusu olması halinde sırf bu değişiklik için deneme süresi olabileceği belirtilmiştir. Emeklilik sonrası işe alınan işçi öncesi işinden farklı başka bir işte çalıştırılması halinde işçinin genel tavır davranışları hariç sırf bu farklılık için deneme süresi olabilir.

II- Yeniden İşe Alınan EYT’li ile Belirli Süreli Sözleşme

Belirli süreli sözleşme uygulaması piyasada oldukça hatalı yaygın bir uygulama. Belirli süreli sözleşmede, işin objektif bir nedenle süreli olması esastır. Diğer türlü sözleşmeye süre yazıldı diye sözleşme belirli süreli olmaz. Bu şekilde, emeklilik sonrası işe alınan işçi ile sırf belli bir süre çalışsın sonra ayrılsın diye yapılan belirli süreli sözleşmesinin hukuki hiçbir karşılığı yoktur. bu sebeple, belirli süreli sözleşme sonu işten çıkarılan işçi işe iade davası açması sonucunda kazanır.

III- Yeniden İşe Alınan EYT’liye Kıdem Tazminatı Ödenmesi

Emeklilik sebebi ile işten ayrılan ve işyerinde en az 1 yıllık kıdemi olan işçiye kıdem tazminatı ödenir. Kıdem tazminatı kural olarak işten ayrıldığı gün peşinen ve bankadan ödenmesi gerekir. İşçinin yazılı muvafakatı ile taksit halinde ödenebilir, taksitlerde en yüksek banka mevduat faizi uygulanması gerekir. Eğer işçi emekli olduktan sonra işe devam edecekse ve bu sebeple işe başlatılacak olan işçiyle kıdem tazminatı ödenmemesi hususunda yazılı bir anlaşma yapılmışsa kıdem tazminatı ödemesi bekletilebilir. İşci belli bir süre çalıştıktan sonra;

i- kıdem tazminatı alacak şekilde işten ayrılması halinde önceki kıdemler birleştirilerek son brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı ödenir.

ii- kıdem tazminatı alacak bu şekilde işten ayrılması halinde emekli olduğu tarihteki kıdem tazminatı emekli olduğu tarihteki brüt ücret üzerinden hesaplanır ve işten ayrıldığı tarihe kadar banka faizi ile güncellenerek ödenir.

IV- Yeniden İşe Alınan EYT’liye Yıllık İzin

Emeklilik sebebiyle işten ayrılan işçinin yıllık izin kıdemi sıfırlanır. Emeklilik sonrası işe başlaması durumunda kıdemi sıfırdan başlayarak işler. Bu konuda, eski bir Yargı kararında (Yarg. 9. Hukuk Dairesi’nin 1991/ 451 Esas, 1991/ 8352 Karar ve 13.05.1991)  tarihli kararında; “Emekli olup, kıdem tazminatı aldıktan sonra işyerinde çalışmasını sürdüren işçinin işyerinden ikinci ayrılışında kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin hesabında kıdem tazminatını aldığı önceki süreleri dikkate alınmaz” denilerek, işçilerin kıdem tazminatını aldıkları sürenin kıdeminin biteceği ve yeniden aynı işyerinde işe başlarsa yeni işe girmiş gibi izin sürelerinin hesaplanacağı belirtilmiştir. Ancak, emeklilik öncesi çalışma döneminde kullandırılmayan izin varsa ve bu süre emeklilikte karşılığı ödenmek suretiyle tasfiye edilmedi ise emeklilik sonra yeni çalışma süreleri, aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerindeki çalışmalara eklenir.

02.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com