İstanbul °C
1 Temmuzda e-irsaliye başlıyor…
e-İrsaliye’ye dair tüm detaylar soru ve cevaplarıyla açıklanmıştır.
- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.
- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK’dan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler.
- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa,ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler.
- 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler.
- 4/4/2001 tarihli ve 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin (Beyaz şeker (standart, rafine küp ve kristal şeker), yarı beyaz şeker, rafine şeker, ham şeker ve kahverengi şeker olarak sınıflandırılan, pancar veya kamıştan üretilen kristallendirilmiş sakaroz ile nişasta kökenli izoglukoz, likid ya da kurutulmuş halde glukoz şurubu, sakaroz veya invert şeker veya her ikisinin karışımının suda çözünmesinden meydana gelen şeker çözeltisi ve invert şeker şurubu ile inülin şurubu) imalini gerçekleştiren mükellefler.
- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler.
- Tarım ve Orman Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar.
- 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler.
- Başkanlık, yapılan analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefleri veya mükellef gruplarını, faaliyet, sektör ve ciro tutarına bağlı olmaksızın, yazılı bildirim yapmak ve geçiş hazırlıkları için en az 3 ay süre vermek suretiyle e-İrsaliye uygulamasına geçme zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Kendisine yazılı bildirim yapılan mükelleflerin, yazılı bildirimde belirtilen süreler içinde e-İrsaliye uygulamasına dâhil olması gerekmektedir. Yazılı bildirim yapılan mükelleflerin, yazıda belirtilen süreler içinde e-İrsaliye uygulamasına dahil olması ve tüm müşterilerine e-İrsaliye düzenlemeleri gerekmektedir. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Kanunda öngörülen hükümler uygulanır.
Mükellefler, e-İrsaliye uygulamasından;
- e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
- Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi),
- Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi), yararlanabilirler.
Hali hazırda e-Fatura uygulamasına bu yöntemlerden herhangi biri ile dahil olanlar, e-İrsaliye uygulamasından, e-Fatura uygulamasından yararlandıkları yöntem ile yararlanabilecekleri gibi farklı bir yöntem ile de yararlanabilir, e-Fatura uygulaması kapsamında hizmet aldığı özel entegratör dışında farklı bir özel entegratörden de hizmet alabilirler.
- e-İrsaliye başvuru rehberi ve kılavuzu için tıklayınız
Hayır. Başvuru usul ve esasları için internet sitemizde e-İrsaliye Başvuru Kılavuzu bulunmaktadır. İlgili kılavuzda yer alan açıklamalara göre başvuru yapabilirsiniz. Kılavuza ulaşmak için linke tıklayınız
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı mükelleflerin düzenleyecekleri tüm sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi, uygulamaya kayıtlı mükelleflerden alınan mallar karşılığında düzenlenecek irsaliyelerin de yine e-İrsaliye olarak alınması zorunludur. Ancak bununla birlikte sadece 509 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile açıklanan hallerde (elektronik belgelerin kağıt ortamda düzenlenebileceği haller, 509 SN VUK GT. V.7. bölümde açıklanmıştır) matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve alınması da mümkün bulunmakta olup, bu durumun süreklilik arz etmemesi gerekmektedir. Ayrıca mezkûr Tebliğde açıklanan bu durumun gerektiğinde mükellef tarafından tevsik edilmesi gerektiği tabiidir. Bu tür durumlarda matbu sevk irsaliyesi düzenlenerek sevkiyat işlemlerine başlanabilecektir. Ayrıca sıcak satışlarda teknik açıdan e-İrsaliye düzenlenmesi mümkün olmayan durumlar için 26 no’lu soruya göz atabilirsiniz.
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı mükelleflerin düzenleyecekleri tüm sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi, uygulamaya kayıtlı mükelleflerden alınan mallar karşılığında düzenlenecek irsaliyelerin de yine e-İrsaliye olarak alınması zorunludur.
Mükellefler e-İrsaliye Uygulamasından;
- a) Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yoluyla,
- b) e-İrsaliye Uygulamasına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve www.efatura.gov.tr internet adresinde hizmete sunulan GİB Portalı aracılığıyla,
- c) Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla, olmak üzere, e-Fatura Uygulamasından yararlandıkları yöntem ile yararlanabilecek olup,
Evet, düzenlenebilecektir. Bu durumda başvuru kılavuzunda açıklandığı şekilde portal uygulaması içindeki araçlar menüsünde yer alan kullanıcı bilgileri kısmında “e-İrsaliye kullanmak istiyorum” bölümünü işaretlemesi yeterlidir.
Evet, mümkündür. Bunun için Başkanlığa hitaben bir dilekçe ve ekinde yer alan test tanım formu ile başvurmaları gerekmektedir. İlgili belgeler kağıt ortamında Başkanlığa ulaştıktan sonra www.ebelge.gov.tr internet adresinde yer alan test planına uygun olarak e-irsaliye testlerini başarıyla tamamlayan mükelleflere e-irsaliye uygulamasından da kendi bilgi işlem sistemlerini GİB sistemleri ile entegre ederek kullanma izni verilecektir.
e-İrsaliye hizmeti veren özel entegratörlerin listesine ulaşmak tıklayınız
Hali hazırda e-Fatura uygulamasına dahil olanlar, e-İrsaliye uygulamasından, e-Fatura uygulamasından yararlandıkları yöntem ile yararlanabilecekleri gibi farklı bir yöntem ile de yararlanabilir, e-Fatura uygulaması kapsamında hizmet aldığı özel entegratör dışında farklı bir özel entegratörden de hizmet alabilirler.
Birden fazla özel entegratörden hizmet alarak e-Fatura ve e-İrsaliye hizmetinden birlikte yararlanmak mümkündür.
e-İrsaliye yeni bir belge türü olmayıp kağıt sevk irsaliyesi ile aynı hukuki hükümlere tabidir. Vergi Usul Kanunu 230 ‘uncu maddesinin 5 inci bendinin parantez içi hükmünde; “Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.” denilmektedir. Bu çerçevede irsaliye düzenleme yükümlülüğü malı taşıyan/taşıttırana verilmiş olup, malın alıcısı tarafından taşındığı/taşıttırıldığı durumda irsaliye belgesinin malın alıcısı tarafından düzenlenmesi, satıcısı tarafından taşınıp/taşıttırılması halinde ise satıcın irsaliye belgesini düzenlemesi gerekmektedir. Bununla birlikte malın, satıcının mağazasında alıcı tarafından alınıp kendisi tarafından taşınması halinde, satıcısı tarafından alıcıya e-İrsaliye ya da irsaliye yerine geçen e-Fatura’nın kağıt çıktısının verilmesi halinde, alıcı tarafından ayrıca bir e-İrsaliye düzenlenmesi zorunluluğu bulunmayıp, sevkiyat süresince taşıtta satıcı tarafından düzenlenmiş e-İrsaliye ya da irsaliye yerine geçen özellikteki e-Fatura’nın kağıt çıktısının bulundurulması yeterli görülmektedir.
Evet, matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyelerinde olduğu gibi, elektronik ortamda düzenlenen e-İrsaliyelerde de tanzim(düzenleme) tarihi yanında ayrıca bir sevk tarihinin yer alması zorunludur (VUK GT 253). Tanzim tarihi ile sevk tarihinin aynı gün olması halinde de bu tarihler ayrı ayrı eİrsaliye’de yer alacaktır. Bu iki tarihten herhangi birine yer verilmeksizin düzenlenen sevk irsaliyeleri hiç düzenlenmemiş sayılarak özel usulsüzlük cezası tatbik edilebilecektir.
Düzenlenen belgelere ilişkin olarak GİB herhangi bir muhafaza hizmeti vermemektedir. Muhafaza ve ibraz mükellefin sorumluluğunda olup, dileyen mükellefler muhafaza işlemi için Başkanlığımızdan izin alan saklamacı kuruluşlar veya diğer elektronik arşivleme hizmeti veren kurumlardan (datacenter vb.) hizmetten yararlanmaları mümkündür. Diğer kurum ve kuruluşlarda muhafaza işlemi mükelleflerimizin isteğine bağlı olup esas muhafaza sorumluluğu mükelleflerimizin kendisinde bulunmaktadır.
e-İrsaliye uygulamasına ilişkin GİB’e başvuru işlemi nedeniyle herhangi bir ücret ödenmesi söz konusu değildir. Sadece elektronik ortamda başvuruların gerçekleştirilmesi amacıyla temin edilecek elektronik imza veya mali mühürlerin elektronik imza sağlayıcıları ile Tübitak Kamu SM ye ücret ödenmektedir. Başvuru işlemlerinde GİB PORTAL yöntemi ile uygulamadan yararlanmak istediğini belirterek uygulamaya dahil olan mükelleflerin, GİB PORTAL yöntemini kullanma süresinde de herhangi bir şekilde GİB’e bir ücret ödenmesi söz konusu değildir, tamamen ücretsizdir.
e-İrsaliye uygulamasına hali hazırda e-Fatura uygulamasından yararlanma iznine sahip olan kayıtlı kullanıcılar dahil olabileceğinden ve e-Fatura uygulaması nedeniyle de gerçek kişilerin elektronik imzaya tüzel kişilerin de mali mühüre sahip olması nedeniyle, e-İrsaliye uygulaması için ayrı elektronik imza veya mali mühür kullanılmasına gerek olmayıp, mevcut imza araçları kullanılabilecektir.
Gerçek kişilerce kullanılabilecek Elektronik İmza araçları, Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından yetkilendirilen ve aşağıda linki verilen “Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları” olarak belirtilen kuruluşlardan temin edilmesi gerekmektedir. Ancak Vergi Usul Kanunu ve Tebliğleri ile hayata geçirilen e-Fatura, e-İrsaliye, e-Arşiv Fatura, e-Bilet, e-Serbest Meslek Makbuzu, e-Müstahsil Makbuzu, e-Defter uygulamalar kapsamında kullanılmak üzere Tübitak Kamu Sertifikasyon merkezinden MALİ MÜHÜR temin ederek de kullanmaları mümkündür. https://www.btk.gov.tr/elektronik-sertifika-hizmet-saglayicilari http://mm.kamusm.gov.tr/
Gerçek veya Tüzel Kişiler Vergi Usul Kanunu ve Tebliğleri ile hayata geçirilen e-Fatura, e-İrsaliye, e-Arşiv Fatura, e-Bilet, e-Serbest Meslek Makbuzu, e-Müstahsil Makbuzu, e-Defter uygulamalar kapsamında kullanılmak üzere Tübitak Kamu Sertifikasyon merkezinden MALİ MÜHÜR temin ederek de kullanmaları mümkündür. http://mm.kamusm.gov.tr/
Özel entegratör kuruluşlardan hizmet alarak elektronik belge uygulamalarından yararlanan mükelleflerimizin, kullanıcı hesaplarının açılması ve kapatılması işlemlerinde kullanılan HR.xml dosyasınin mükellef ve özel entegratör kuruluşlarla birlikte kendilerine ait mali mühür ya da elektronik imza ile imzalanması gerektiğinden, özel entegratör kuruluşlardan hizmet alarak elektronik belge uygulamalarından yararlanılması durumunda da mükelleflerimizin kendilerine ait elektronik sertifikalara (elektronik imza veya mali mühür) sahip olması gerekmektedir. Bununla birlikte e-İrsaliye Uygulamasından özel entegratör sistemi üzerinden faydalanan mükellefler, uygulamaya dahil olup kullanıcı hesapları özel entegratörleri tarafından tanımlandıktan sonra, düzenleyecekleri e-İrsaliyelerde özel entegratörünün mali mührü ve zaman damgasının kullanılmasını özel entegratöründen talep edebilirler (487 SN VUK GT, 5 inci fıkra). Bu durumda e-İrsaliyelerde, özel entegratörünün mali mührü ve zaman damgasının kullanılması da mümkün olabilecektir.
e-İrsaliye malın sevki sırasında yanında bulundurulması gereken bir belge olup, malın fiili sevkinde önce düzenlenmesi gerekmektedir. İrsaliye üzerinde, irsaliyenin düzenlenme tarihine ilave olarak malın fiili sevk tarihinin de belge üzerinde gösterilmesi gerekmektedir. Malın fiili sevk tarihinin, irsaliyenin düzenlenme tarihinden önce olması mümkün değildir.
Hali hazırda e-Fatura uygulamasına dahil olanlar, e-İrsaliye uygulamasından, farklı bir yöntem ile de yararlanabilir.
Halihazırda Başkanlıktan özel entegratör olarak hizmet vermek için izin alan mükelleflerden, e-İrsaliye özel entegratörlüğü izni almak isteyenlerin, taleplerini içeren bir dilekçe ile posta yolu ile Başkanlığa başvuruda bulunması ve ebelge.gib.gov.tr internet adresinde yer alan test planına uygun olarak testleri başarı ile tamamlaması gerekmektedir. Söz konusu testleri başarı ile tamamlayan mükelleflere e-irsaliye özel entegratörlük izni verilerek ebelge.gib.gov.tr internet adresinde yayınlanacaklardır.
e-İrsaliye belgesi yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki “sevk irsaliyesi” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. Mevzuat gereği kağıt ortamında sevk irsaliyesi düzenlenmesini gerektiren her durumda (kağıt ortamda da düzenlenmesine izin verilen durumlar hariç); kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi yerine e-İrsaliye düzenlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle aynı işletmenin şubeleri arasındaki mal sevkiyatlarında yada sadece işlem görmek üzere başka mükelleflere gönderilen malzeme sevkiyatlarında normal şartlarda (kağıt irsaliye uygulaması kapsamında da) sevk irsaliyesi düzenlemesi gerektiğinden bu durumlarda sevk edenin e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda düzenlenmesi gereken sevk irsaliyesi belgesi elektronik ortamda düzenlenecek e-İrsaliye belgesi olmak zorundadır.
Alıcı malın fiili sevkinden önce söz konusu e-İrsaliye’ye, uygulama üzerinden “RED” İrsaliye Yanıtı gönderebilir. Bu durumda e-İrsaliye iptal edilmiş sayılacağından ayrıca alıcı tarafından bir belge düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Alıcısının malın sevki sırasında bilinmediği durumlarda, matbu sevk irsaliyesinde olduğu gibi, muhtelif müşteriler adına olmak üzere “Muhtelif Müşteriler” tipinde e-İrsaliye düzenlenecek olup, VKN/TCKN alanına 5555555555 yazılmak, Ad-Soyad/unvan bölümüne “muhtelif müşteriler” yazılmak suretiyle e-İrsaliye düzenlenecektir. Ayrıca malın alıcısının biliniyor olmasıyla birlikte, alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda da matbu kağıt sevk irsaliyesi yerine elektronik ortamda e-İrsaliye düzenlenecektir. Söz konusu e-İrsaliye doğrudan alıcının bilgilerine göre düzenlenecektir. Bu hallerde düzenlenen e-İrsaliyeler, kullanılan yöntem ya da özel entegratörün sunmuş olduğu sistem dahilinde “3900892152” VKN’li “Gelir İdaresi Başkanlığı e-İrsaliye Sanal Alıcı”sına gönderilecektir. Söz konusu alıcısının e-İrsaliye sistemine kayıtlı olmadığı durumlarda düzenlenen e-İrsaliyeler alıcısına sistem içinden iletilmeyecek olup, düzenleyicisi tarafından diğer elektronik ortamlar vasıtasıyla ya da kağıt çıktı verilmek suretiyle teslim edilecektir.
Söz konusu teslim şeklinde e-İrsaliyenin teknik sebeplerle düzenlenememesi halinde; müşteriye öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenecek ve bu irsaliye üzerinde “e-İrsaliye Ayrıca Düzenlenecektir” ibaresine yer verilecektir. Bu şekilde düzenlenen matbu sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye’ye en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi zorunludur. Matbu sevk irsaliyesine istinaden daha sonradan düzenlenecek e-İrsaliye’ler GİB tarafından özelleştirilen “MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE” tipinde düzenlenmesi ve bu e-İrsaliye belgesinin ilgili alanında matbu kağıt olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin bilgisine (tarih, belge no) yer verilmesi gerekmektedir.
487 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin 5 inci maddesinde “Sevki yapılacak mala ilişkin olarak e-İrsaliyenin düzenlenmesinden önce e-Fatura düzenlenmiş olması halinde, e-İrsaliye üzerinde e-Faturanın tarih ve belge numarasına da yer verilmesi zorunludur.” şeklinde açıklama yer almakta ve ayrıca VUK 173 Sıra Nolu VUK Genel Tebliğinin C bölümünde yer alan genel açıklamalar nedeniyle, sevkiyat işleminden önce düzenlenen e-Faturalarda malın daha sonra sevk edileceğinin de belirtilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede; önce düzenlenen e-Fatura da malın sonradan sevk edileceği bilgisine, daha sonra düzenlenen e-İrsaliye’nin ilgili alanında ise önceden düzenlenmiş e-Faturanın tarih ve belge numarasına yer verilmesi gerekmektedir.
Malın fiili sevk tarihi ile hangi irsaliye belgesi ile sevk edileceği faturanın düzenlenmesi anında henüz bilinmediğinden, faturadaki ilgili alanlar boş bırakılabilir. Ancak bu durumlarda, sonradan düzenlenecek e-İrsaliye’nin ilgili alanlarında önceden düzenlenen e-Fatura’nın tarih ve belge numarasına yer verilmesi zorunludur. Satılan mallara ilişkin faturaların malın tesliminden önce düzenlendiği ve malın daha sonra sevk edildiği durumlarda; faturayı düzenleyenler faturada malın daha sonra sevk edileceğini belirteceklerdir.
Mevzuat hükümlerine göre irsaliye düzenleme yükümlülüğü malı taşıyan/taşıttırana verilmiştir. Bu kapsamda malın alıcısı tarafından taşındığı/taşıttırıldığı durumda irsaliye belgesinin malın alıcısı tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda satıcının, satış işlemini tevsik eden bir belge vermesi yeterli olup söz konusu belge alıcıya elektronik ortamda da iletilen e-Fatura kağıt çıktısı olabileceği gibi mevzuatın izin verdiği hallerde ÖKC’den düzenlenen e-Fatura Bilgi Fişi de olabilir. Bununla birlikte alıcı ile satıcının mutabık kalması ve satıcı tarafından e-İrsaliye’nin (veya irsaliye yerine geçen; e-Fatura’nın kağıt çıktısını, e-Fatura bilgi Fişinin) düzenlenmesi halinde alıcının e-İrsaliye düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Malın satıcısı tarafından, alıcıya e-İrsaliye ya da irsaliye yerine geçen e-Fatura’nın kağıt çıktısının verilmesi yeterli olacaktır.
e-İrsaliyenin, sevkiyatın başlatıldığı lokasyondaki altyapı ve diğer teknik imkansızlıklar sebebiyle sevkiyatın başlatılmasından önce düzenlenememesi halinde; müşteriye öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenerek sevkiyat işlemine başlanacak ancak bu suretle düzenlenecek matbu irsaliye üzerinde “e-İrsaliye Ayrıca Düzenlenecektir” ibaresine yer verilecektir. Bu şekilde düzenlenen matbu sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye’ye en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi zorunludur. Matbu sevk irsaliyesine istinaden daha sonradan düzenlenecek e-İrsaliye’ler GİB tarfından özelleştirilen “MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE” tipinde düzenlenmesi ve bu e-İrsaliye belgesinin ilgili alanında matbu kağıt olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin bilgisine (tarih, belge no) yer verilmesi gerekmektedir.
Geçmiş tarihli e-İrsaliye düzenlenmesi mümkün değildir. e-İrsaliye sisteminde bununla ilgili kısıt bulunmaktadır. E-İrsaliye sistemine iletilen belgelerin fiili sevk tarihi e-İrsaliye sistem tarihinden önceki bir tarih olamaz. Ancak teknik imkansızlıklar nedeniyle ilk olarak matbu kağıt ortamda sevk irsaliyesinin düzenlendiği ve en geç izleyen 2 gün içinde “Matbudan Dönüştürülen e-İrsaliye” tipinde düzenlenen e-İrsaliye’lerin düzenleme ve fiili sevk tarihleri matbu sevk irsaliyesi ile aynı olması gerektiğinden ve e-İrsaliye daha sonradan oluşturulduğundan, bu durumla sınırlı olmak üzere e-İrsaliye sistem tarihinden geçmiş tarihli olarak düzenlenmesine izin verilebilecektir.
e-İrsaliye uygulaması, hali hazırda kayıtlı kullanıcılar arasında düzenlenecek irsaliye belgesinin elektronik belge olarak düzenlenmesine ilişkin olup, ihracat işlemlerinde alıcının sisteme kayıtlı kullanıcı olmadığı durumlarda e-İrsaliye düzenlenmesi mümkün olmayıp, bu durumda matbu kağıt ,kağıt ortamda sevk irsaliyesi, irsaliyeli fatura, e-Fatura/e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı düzenlenerek sevkiyat işlemi belgelendirilecektir. İhracat işlemlerinin tekemmül ettirilmesi için genel esaslar çerçevesinden gümrük idaresine fatura vb. belgelerin de ibraz edilerek gerçekleştirileceği de tabiidir.
Mevzuatımızda sevk irsaliye belgesi düzenlenirken malların fiyatlarına yer verilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle e-İrsaliye uygulamasında da böyle bir zorunluluk yoktur. Ancak sistemsel olarak, düzenlenecek e-İrsaliyelerde malların fiyat bilgilerine de yer verilmesi mümkündür.
e-İrsaliye’ye konu malları tam olarak teslim alan alıcı, e-İrsaliye sistemi üzerinden “KABUL” irsaliye yanıtı dönebileceği gibi, herhangi bir yanıt dönme zorunluluğu da bulunmamaktadır. Sistemsel olarak 7 gün içinde herhangi bir yanıt dönülmemiş e-İrsaliye’lere konu malların alıcıları tarafından tam olarak teslim alındığı ve satıcıları tarafından bu malların tamamı için e-Fatura düzenleneceği kabul edilmektedir.
e-İrsaliye’ye konu malları “eksik olarak” teslim alan alıcı, istemesi halinde e-İrsaliye sistemi üzerinden “KISMİ KABUL”irsaliye yanıtı ile satıcıya fiilen teslim aldığı mal miktarını bildiren bir yanıt dönebilir. Sistemsel olarak 7 gün içinde herhangi bir yanıt dönülmemiş e-İrsaliye’lere konu malların alıcıları tarafından tam olarak teslim alındığı ve satıcıları tarafından bu malların tamamı için fatura düzenleneceği kabul edilmektedir. Bu nedenle, irsaliye ile e-Faturanın uyumumun sağlanması bakımından alıcı tarafından sistem üzerinden bir yanıtın dönülmediği durumlarda, fiilen teslim alınan mal miktarının alıcı ve satıcı arasında tanzim olunan harici diğer belgelerle (Teslim/Tesellüm belgeleri,tutanak, makbuz vb. belgelerle – e-İrsaliyenin kağıt çıktısı üzerine alınacak notlar ve imzalar da söz konusu belgeler yerine kullanılabilir.-) tevsik ve ispat olunması ve ilgili makamlara istenildiğinde ibraz edilebilir şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir.Fiilen teslim edilen/alınan mal miktarını gösteren harici belgelerin satıcı ve alıcı açısından ispat işlemlerinde tevsik edici belge olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır. Alıcısı tarafından fiilen teslim alınmayan mallar için, satıcıya ayrı bir eİrsaliye’nin alıcı tarafından ayrıca düzenlenmesi gerektiği de tabiidir.
Evet, e-İrsaliye ye konu malların alıcısına teslim edilemediği ve satıcısı tarafından işletmesine geri getirilmesini gerektiren bir durumun oluşması halinde aşağıda belirtilen şekilde yeni sevk irsaliyesinin düzenlenmesi gerekmektedir. İlk düzenlenmiş e-İrsaliye ile malların tekrar satıcının işletmesine geri getirilmesinde kullanılması mümkün değildir: a) Satıcının teknik altyapısının elvermesi halinde satıcı kendisine (alıcı adresinden satıcı adresine olmak üzere) yeni bir e-İrsaliye düzenleyecek ve bu e-İrsaliye üzerinde ilk e-İrsaliye bilgisine ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılamadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten, açıklamaya e-İrsaliyenin not açıklama alanında yer verilecektir. b) Satıcının teknik altyapısının e-İrsaliye düzenlenmesine elvermemesi halinde ise bu durumda satıcı kendisine yeni matbu sevk irsaliyesi düzenleyecek ve bu irsaliye üzerinde alıcıya düzenlenmiş ilk e-İrsaliye belgesinin bilgisine (tarih, belge no) ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılmadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten açıklamaya yer verilecektir. E-İrsaliye tarihinin, e-İrsaliye uygulaması(sisteminin) tarihinden önce olamayacağı ilkesi nedeniyle, geri getirilen malların alıcısına daha sonra tekrar sevk edilmesi halinde yeni bir e-İrsaliye’nin düzenlenmesi gerekmektedir.
Satıcıya ait malların lojistik merkezine teslimatını kim gerçekleştiriyorsa (satıcının kendisi veya lojistik merkezi) sevk irsaliyesi düzenleyecektir. Lojistik merkezinde depolanmakta olan satıcıya ait malların, satıcının lojistik merkezine vereceği talimatla, lojistik merkezi tarafından diğer alıcılara gerçekleştirilecek sevkiyat işlemlerinde aşağıda belirtilen senaryolardan birine göre işlemlerin sonuçlandırılması mümkün bulunmaktadır. I. SENARYO adımları:
- Satıcı e-İrsaliye’yi Alıcıya düzenler (Sevkiyat başlangıç yeri lojistik merkezi, bitiş yeri alıcı adresi)
- Satıcı alıcıya düzenlediği e-İrsaliye’nin bir örneğini Lojistik merkezine haricen iletir.
- Lojistik Merkezi Satıcının düzenlediği e-İrsaliye belgesi ile birlikte kendisinin düzenleyeceği TAŞIMA İRSALİYESİ ile alıcıya malları sevkiyatı gerçekleştirir.
- Lojistik Merkezi alıcıya gerçekleştirilen fiili teslimat bilgisini satıcıya haricen iletir.
- Alıcı e-İrsaliye sistemi üzerinden fiili teslimat bilgisini e-İrsaliye yanıtı ile iletebilir. İletmezse tam olarak teslim almış sayılır.
- Satıcı kendisine ulaşan fiili teslimat bilgilerine göre alıcıya 7 günlük süre içinde e-Fatura’yı düzenler
II. SENARYO adımları:
- Lojistik Merkezi, e-İrsaliye’yi Alıcıya düzenler (Sevkiyat başlangıç yeri lojistik merkezi, bitiş yeri alıcı adresi, Malın satıcısı bilgisine de yer vererek- Belgeyi düzenleyen lojistik merkezi olup, X satıcının malının Y alıcısına, lojistik merkezinden alıcı adresine sevk edildiğini gösteren şekilde. ZİNRCİR TESLİM İRSALİYE ÖRNEĞİ dir. )
- Lojistik Merkezi TAŞIMA İRSALİYE’ si düzenler. Bu taşıma irsaliyesi ile 1. adımda düzenlenen e-İrsaliye bilgisi de ilişkilendirilerek, sevkiyatı başlatır.
- Alıcı e-İrsaliye sistemi üzerinden fiili teslimat bilgisini e-İrsaliye yanıtı ile lojistik merkezine iletebilir. İletmezse tam olarak teslim almış sayılır.
- Lojistik Merkezi fiili teslimat bilgisini ve alıcı tarafından e-İrsaliye sistemi üzerinden kendisine iletilen e-İrsaliye yanıtı bilgilerini SATICI’ ya iletir.
- Satıcı kendisine ulaşan fiili teslimat bilgilerine göre alıcıya 7 günlük süre içinde eFatura’yı düzenler.
487 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliğinin 9.maddesinin 7 numaralı bendinde aşağıdaki açıklama yapılmıştır. Bu Tebliğde belirtilen elektronik belgeleri düzenleme yetkisi bulunan mükelleflerin, sistemlerinde arıza veya kesinti meydana gelmesi veya diğer mücbir sebep durumlarında, düzenlenmek üzere yeterli miktarda matbu belgeleri bulundurmaları zorunludur. Bu şekilde belge düzenlemek istisnai bir uygulama olup, belge düzenlemeye başlamadan önce Başkanlığa konu hakkında bilgi verilmesi ve süreklilik arz etmemesi gerekmektedir. Süreklilik arz etmesi halinde, uygulamalardan kendi bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemi ile yararlanan mükelleflerin, entegrasyon izinleri Başkanlıkça iptal edilebilecek olup, GİB Portal hesapları otomatik olarak açılacaktır. Bu durum entegrasyon izni iptal edilen mükelleflerin, iznin iptalinden sonra, uygulamalardan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığı ile yararlanmalarına engel teşkil etmez. Buna göre; arıza, bakım, kesinti veya diğer mücbir sebep hallerinde mal sevkiyatı işlemleri matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyeleri ile belgelendirilerek gerçekleştirilecektir. Münhasıran bu durumlarda düzenlenen kağıt ortamdaki matbu sevk irsaliyesinin daha sonradan e-İrsaliye sistemine girme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak bu şekilde belge düzenlemek istisnai durum olup, matbu belge düzenlenmeye başlanmadan önce GİB’ e bilgi verilmesi gerekmektedir. Ancak mücbir sebepler dışındaki ve bu kılavuzda belirtilen istisnai diğer durumlarda matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesine izin verilen hallerde düzenlenen matbu sevk irsaliyelerinin en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye ye dönüştürülmesi mecburiyeti devam etmektedir.
7143 Sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle değişen 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesine “Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiş ve söz konusu zorunlu haller 494 Sıra no.lu VUK genele Tebliğinde açıklanmıştır. Belirtilen zorunlu haller de e-İrsaliye yerine matbu kağıt sevk irsaliyesi düzenlenmesi de mümkün bulunmaktadır.
487 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin aşağıdaki belirtilen açıklamalarına göre işlem yapılacağından kağıt irsaliyeye göre işlem yapılması söz konusu olmayacaktır. Malın sevkiyatına başlanılması için alıcı tarafından sistem yanıtının dönülmesi beklenmeyecek, sadece e-İrsaliye’ nin GİB sistemlerine iletilmiş olması yeterli olacaktır. e-İrsaliyenin malın fiili sevkinden önce (alıcısının henüz belli olmadığı ve malın fiili sevki sırasında muhtelif müşteriler adına kağıt ortamda irsaliye düzenlenmesi ve malın asıl muhatabına teslimi sırasında düzenlenecek e-İrsaliyeler hariç olmak üzere) düzenlenmesi ve Başkanlık sistemlerine başarılı olarak iletilmesi malın fiili sevki için yeterli olup, bununla birlikte düzenlenen e-İrsaliyenin Başkanlık sistemleri üzerinden alıcısına başarılı bir şekilde iletilmesi gerektiği tabiidir.
Örnek: Toptancı (A), müşterisi olan perakendeci (C) ye teslim edilmek üzere imalatçı (B) ye talimat vererek kendi adına mal sevkiyatı yapılmasını istemektedir. Bu örnekte (C) ye karşı esas satıcı (A) dır. (B) ise (A) ya karşı satıcı durumundadır. Ancak, malı (A) yerine (C) ye teslim etmektedir. Buna göre, 167 sıra sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 6/a maddesinde açıklandığı gibi, malın alıcı (C) ye teslim edilmek üzere (B) tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde (B), bir nüshası kendinde kalacak ve diğer nüshası (C) ye gönderilecek şekilde sevk irsaliyesi düzenleyecek ayrıca kendinde kalan nüshasının bir (örneğini) fotokopisini de (A) ya gönderecektir. Sevk irsaliyesinin müşteriler bölümüne ise (A) adına (C) ye teslim edilmek üzere ibaresini yazacaktır. Daha sonra, (B) tarafından (A) ya ve (A) tarafından da (C) ye düzenlenecek satış faturalarına, (B) tarafından düzenlenmiş sevk irsaliyesinin tarih ve numarası yazılmak suretiyle, mal alım satımına ilişkin belgeler düzenlenmiş olacaktır. Zincirleme teslimlerde de, nihai teslimatı yapılan alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olması halinde e-İrsaliyenin düzenlenmesi mümkündür. Diğer bir örnek: Otomotiv Satış bayii (X), müşterisi (Y)’ye teslim edilmesi gereken otomobili, Fabrikası (Z)’ye talimat vererek, fabrika tarafından doğrudan müşteri (Y) ye teslim edilmesi isteniyor. Fabrika Z, Satış Bayii X’e mal satıyor (ve fatura düzenleyecek), Bayi X müşteri, Z’ye mal satıyor (ve fatura düzenleyecek). Fabrika Z, Müşteri Y adına irsaliye düzenleyecek olup bu irsaliye üzerinde Bayii X adına Müşteri Z’ye teslim edilmek üzere ibaresine yazacaktır. Bu irsaliye Fabrika Z tarafından müşteri Y’ye e-İrsaliye uygulaması üzerinden iletilecek olup, bayii X e ise harici elektronik yöntemle bir örneği iletilecektir.
Genel prensip itibariyle sevk irsaliyesi kendisine fatura düzenlenecek alıcıları adına düzenlenmesi gerekmektedir. Alıcıları tarafından verilen talimat ile mal sevkiyatının kendilerine teslim edilmeden doğrudan müşterisi durumunda bulunan 3’üncü taraflara teslimatın yapılması istendiğinde, alıcı adına düzenlenecek e-İrsaliye’de bu konuda ilave açıklamalara ve teslimatın yapılacağı 3 üncü tarafın bilgilerine yer verilecektir. İrsaliye 3üncü taraf adına düzenlenmeyecek olup, sevkiyatı gerçekleştirenin alıcısı durumundaki kişi/tarafa düzenlenecektir. Aşağıda yer verilen örneklerle izlenmesi gereken usul ve esaslara yer verilmiştir. Örnek 1: İmalatçı (B) (e-İrsaliye’de) (Toptancı A’nın satıcısı, Toptancı A’ya fatura kesecek) (Malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Toptancı (A) (e-İrsaliye’de) (İmalatçı B nin alıcısı, B nin fatura keseceği kişi) (Perakendeci C’ye fatura kesecek olan kişidir) Perakendeci (C ) (e-İrsaliye’de veya değil) (Toptancı A’nın alıcısıdır, Toptancı A buna fatura kesecektir) e-İrsaliye sevkiyatı başlatan İmalatçı (B) tarafından, Toptancı (A)’ya düzenlenecektir. Bu e-İrsaliye’de (C) perakendecisi teslimatın yapılacağı ikincil mükellef olarak yer alacaktır. İrsaliye üzerinde “” …(A) adına ….(C)’ye teslime edilmek üzere”” ibaresi yazılacaktır. İmalatçı (B) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem B tarafından toptancı A’ya kesilecek faturada, hem de toptancı (A) tarafından perakendeci C’ye kesilecek faturada irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir. Örnek-2: Otomotiv Fabrikası(Z) (e-İrsaliye’de) (Otomotiv Satış Bayii X’in satıcısı ve Bayiye fatura kesecek) (Malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Satış Bayii (X) (e-İrsaliye’de) (Fabrika (Z)’nin alıcısı, Fabrika tarafından kendisine fatura kesilecek kişi) (Müşteri Y’ye fatura kesecek olan kişidir) Müşteri (Y) (e-İrsaliye’de veya değil) (Toptancı A’nın alıcısıdır, Toptancı A buna fatura kesecektir) e-İrsaliye sevkiyatı başlatan Fabrika (Z) tarafından, Bayisi (X)’e düzenlenecektir. Bu eİrsaliye’de (Y) müşterisinin teslimatın yapılacağı ikincil mükellef/kişi olarak yer alacaktır. e-İrsaliye üzerinde ” …(X) adına ….(Y)’ye teslim edilmek üzere” ibaresi yazılacaktır. Fabrika (Z) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem fabrika Z tarafından X bayiine kesilecek faturada, hem de Bayii (X) tarafından müşteri Y’ye kesilecek faturada irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir.
İhracat işlemlerine yönelik düzenlenen sevk irsaliyeleri, müşterinin yurtdışında olması nedeniyle genel olarak e-İrsaliye uygulaması kapsamında değildir. Ancak Türkiye’de de vergi mükellefiyeti de bulunan serbest bölgedeki alıcıların e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı olduğu durumda bunlara yönelik mal sevkiyatı işlemlerinde e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir. İhracat işlemleri esas itibariyle fatura belgesine istinaden yürütüleceği ve faturalarda GTİP nosu zorunlu olarak bulunacak olmakla birlikte, e-İrsaliyelerde GTİP no’suna yer verilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak e-İrsaliyede söz konusu bilginin yazılmak istenmesi halinde e-Faturada kullanılan elemanlar e-İrsaliyede de mevcut bulunduğundan bu alanlar kullanılabilecektir.
Evet zorunludur. Zira, e-İrsaliye de kağıt irsaliye ile aynı hukuki değere sahip olduğundan, kağıt irsaliye düzenlenmesi gereken bir durumda (işletmelerin kendi birimleri, şubeleri veya depoları arasındaki mal sevkiyatlarında genel hükümlere göre kağıt irsaliye düzenleme zorunluluğu bulunmakta olduğundan) satıcı veya malı sevk eden ile alıcı veya malı teslim alacak olanın e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda, iki taraf durumunda e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı durumda bulunan işletmenin kendisi olduğundan, düzenlenecek sevk irsaliyesinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
487 numaralı vergi usul kanunu genel tebliğinin 9.maddesinin 6 numaralı bendinde yer alan açıklamalar uyarınca; tebliğe konu elektronik belge uygulamalarına (e-İrsaliye, e-Serbest Meslek Makbuzu ve e-Müstahsil Makbuzu uygulamalarıdır) dahil olan mükellefler, uygulamaya dahil oldukları tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, kağıt ortamda da söz konusu belgeleri düzenleyebilirler. Ancak aynı işlem için elektronik belge veya kağıt ortamdaki belgelerinden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir. Elektronik belge uygulamalarına dahil olunan tarihi izleyen üçüncü ayın sonundan sonra, belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi zorunlu olup, kağıt ortamda belge düzenlenmesi halinde 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yazılı cezalar tatbik edilecektir.
E-İrsaliye belgesinin taraflarca elektronik ortamda muhafaza edilmesi esas olup, 487 SN VUK Genel Tebliğin 5.maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, elektronik sevk irsaliyesinin kağıt çıktısı malın fiili sevki sırasında araçta bulundurulması (elektronik olarak görüntülenmesi de mümkündür) gereken mahiyettedir. Bu kağıt çıktının esas itibariyle alıcıya verilmesi zorunlu olmadığı gibi malların alıcıya tesliminden sonra muhafaza veya ibraz edilme zorunluluğu da bulunmamaktadır. Ancak, e-İrsaliye’lerin kağıt çıktısının, satıcı tarafından alıcıya FİİLEN TESLİM EDİLEN MALLARIN tespitinde bir teslim/tesellüm belgesi veya bir tutanak amacıyla kullanılmasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu durumda teslim eden ve teslim alan tarafından ıslak imzalı ve fiilen teslim edilen mal miktarına yönelik metin açıklamaları elle eklenen söz konusu kağıt çıktının e-İrsaliye belgesi vasfından ziyade satıcı ve alıcı tarafından bir teslim-tesellüm belgesi veya bir tutanak mahiyetinde olan bir belge olarak kullanılması ve muhafaza edilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Elektronik bir belge mahiyetinde olan e-İrsaliye belgesi muhafaza süresi boyunca elektronik ortamda muhafaza edilmeli ve ilgili makamlara elektronik ortamda ibraz edilmelidir. Söz konusu belgesinin kağıt çıktısı e-İrsaliye olarak hüküm ifade etmemektedir. Elektronik ortamda ibraz olunan belgelerin görüntülenmesi işlemi e-Fatura belgesinin görüntülenmesinde olduğu şekilde yürütülecek olup görüntüleme programı ve kullanım kılavuzuna www.efatura.gov.tr internet adresinden erişmek mümkündür.
Elektronik belge olarak düzenlenen e-İrsaliye belgesi muhatabına GİB sistemleri üzerinden iletilmesi gerekmekte olup, alıcısına GİB sistemleri üzerinden başarılı bir şekilde iletilmeyip harici yollarla (mail vb.) iletilen e-İrsaliye dosyaları hüküm ifade etmemektedir. Mal sevkiyatına başlanılması için söz konusu e-İrsaliye belgesinin GİB sistemlerine iletilmesi yeterli olup, alıcının sistem yanıtının dönülmesini bekleme zorunluluğu bulunmamaktadır.
e-İrsaliye düzenlenmesi aşamasında teknolojinin sunduğu her türlü imkandan yararlanmak mümkündür
Özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığı ile e-İrsaliye uygulamasından yararlanan mükelleflerin, söz konusu e-İrsaliye belgelerini kendilerine ait mali mühürle imzalamaları mümkün bulunduğu gibi, özel entegratörlerlerin mali mühürü ile de mühürlenmesi de mümkündür.
3100 Sayılı Kanun ve Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 426) kapsamında yapılan düzenlemelere uygun olarak ödeme kaydedici cihazlar (yeni nesil dahil) aracılığıyla gerçekleştirilen ve müşteriye e-Fatura veya e-Arşiv Fatura verilerek belgelendirilen perakende mal ve hizmet satışlarında ödeme kaydedici cihazlardan satış anında düzenlenen bilgi fişleri (e-Fatura / e-Arşiv Fatura BİLGİ FİŞİ) satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanmak şartıyla irsaliye yerine geçer (433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği 14. bölüm). Buna göre ÖKC mevzuatı çerçevesinde belirlenen kurallara uygun olarak ÖKC’lerden düzenlenen ve irsaliye yerine geçen bilgi fişleri irsaliye yerine geçeceğinden ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir. Bilgi fişlerinin düzenlenme usul ve esasları ile bilgi fişleri örneklerine ulaşmak için; BİLGİ FİŞLERİ TEKNİK KILAVUZU’na aşağıdaki linkten ulaşılması mümkündür. https://ynokc.gib.gov.tr/UploadedFiles/Files/ynokc_bilgi_fisleri.pdf
433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 7.1. ve 15 inci bölümlerinde yer verilen açıklamalar uyarınca; e-Fatura Uygulamasına kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek elektronik fatura ile elektronik fatura uygulamasında kayıtlı olmayan kayıtlı kullanıcılara düzenlenen e-Arşiv Faturalarda, düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının da saat ve dakika olarak gösterilmesi halinde elektronik faturanın kâğıt çıktısı irsaliye yerine geçer. Söz konusu kâğıt çıktıya “İrsaliye yerine geçer.” ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması zorunludur. Ancak bu imkândan yararlanabilmek için elektronik faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekir. Hizmet ifasına konu e-Faturanın satış anında düzenlenmesi halinde, söz konusu kâğıt çıktının talep eden müşteriye verilmesi zorunludur. Buna göre belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenen ve kağıt çıktısı irsaliye yerine geçen belge niteliğinde olan İrsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, müşteriye verilmesi halinde ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir.
Kağıt irsaliye hazırlamak için harcanan zaman, e-İrsaliye uygulaması ile minimum seviyeye iner. Bu da firmalar için zamandan ve personelden tasarruf anlamına gelir. Kağıt irsaliyenin basımı, hazırlanması, onaylanması, gönderilmesi ve arşivlenmesi için yapılan masrafalar, e-İrsaliye ile minimum seviyeye ineceği için firmaların maddi yönden tasarruf elde etmesini sağlar. e-İrsaliye, elektronik ortamda aktarılacağı için alıcı ve satıcı arasındaki belge ulaştırma süresi oldukça kısalır. Bu da düzenleme, kabul, ret, kısmi kabul, iade ve yaşanacak çeşitli aksaklıkların hızlıca satıcıya iletilmesine imkan tanır. Geçmiş dönemlerde hazırlanan irsaliyelere ulaşım ya da denetim ve kontrol anlarında, elektronik ortamda yer alan e-İrsaliyelere ulaşım süresi saniyelerle ölçülür. Hazırlanan tüm e-İrsaliyeler dijital ortamda arşivlenir. Bu da kağıt irsaliyelerin arşivlenmesi için harcanan zaman, mekan ve personel masrafını ortadan kaldırır. e-İrsaliye sistemi, firmaların muhasebe sistemlerine entegre edilebildiği için parasal giriş çıkışların hızı artar. Ayrıca raporlama için de kolaylık sağlar. Kağıda basılı irsaliyeler için kesilen binlerce ağaç, e-İrsaliye sayesinde doğadaki varlığını sürdürmeye devam eder.
Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının; teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiştir. Bu durumdaki sevk irsaliyesinin iptal edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının ya da içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir.
Red işlemi gerçekleştiğinde faturalanması gereken irsaliyenin 7 günlük süresi geçtiğinde yeni e-Fatura ne şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Ticari fatura senaryosunda düzenlenip, alıcısı tarafından e-Fatura sistemi üzerinden Red yanıtı ile itiraz edilen bir e-Faturaya ait yeniden fatura düzenlenmesi durumu için özel bir süre belirlenmemiş olup 7 günlük genel fatura düzenleme süresi içinde ise herhangi bir usul hükmü yönünden sorun oluşmaksızın yeni e-Fatura’nın düzenlenip alıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ancak yeni e-Faturanın, itirazın yapılma süresi nedeniyle ilk irsaliye tarihinden 7 günlük sürenin de geçtiği bir tarihte düzenlenmek durumunda kalınması halinde (Örneğin 10 Temmuz tarihli irsaliyeye konu mal için 17 temmuzda düzenlenen e-Fatura’ya 25 Temmuz da itiraz edilmesi nedeniyle, 10 Temmuz ila 25 Temmuz arasındaki süre 7 günden fazladır), yeni düzenlenecek e-Fatura’da sevk irsaliyesinin bilgilerine yer verilecek olmakla birlikte, faturanın not-açıklama alanına da ilk düzenlenen ve itiraz nedeniyle iptal olan e-Fatura bilgisine (tarih ve numarasına ve söz konusu faturanın neden iptal durumuna geldiğine yönelik açıklamaya) de yer verilmesi suretiyle, 7 günlük süreden sonra ikinci e-fatura’nın düzenlenme gerekçesine yer verilmedir. GİB PORTAL kullanıcıları, e-Fatura’nın sevk irsaliye bilgileri alanına 7 günden önceki geçmiş tarihli sevk irsaliyesinin bilgilerine izin vermemesi nedeniyle, irsaliye bilgilerine faturanın açıklama alanına yazarak düzenlemeleri mümkün bulunmaktadır.
Sevkiyat işlemi başlatılıncaya kadarki süreçte, hazırlanan e-İrsaliye’nin TASLAK olarak bekletilmesi, imzalanmaması, sisteme iletilmemesi ve bilgilerde meydana gelecek değişiklikler göz önüne alınarak taslak belgenin onaylanarak sisteme iletilmesi halinde söz konusu sorunlar öncelikle en az seviyede karşılaşılacaktır. Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye’nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye’ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir. Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye’nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır. Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoförün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye’nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye’ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır. Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye’ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye’nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye’nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura’nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.
e-İrsaliye yanıtı süresi fatura düzenleme süresi olan 7 günlük süreyi aşamaz. E-İrsaliye sisteminde, yanıt dönülebilme süresi kontrolü yapılmaktadır. Bu süreden sonra, alıcı tarafından iletilen irsaliye yanıtlarına HATA dönülmektedir. Buna göre örnekteki şekilde 10.08.2018 de düzenlenen bir e-İrsaliye’ye alıcısı en geç 17.08.2018 tarihinde (bu tarih dahil) yanıt dönebilir, bu tarihten sonra dönülen yanıtları e-İrsaliye sistemi kabul etmez.
Vergi Usul Kanunu 230’uncu maddesinin 5’inci bendinin parantez içi hükmünde (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir. Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.) hükümlerine yer verilmiştir. Bu nedenle gerek e-Fatura kayıtlı kullanıcılarının gerekse e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcıların, sevk ettikleri mallar için sevk irsaliyesi (İrsaliyeli fatura veya irsaliye belgesi yerine geçen; e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktısı ile ÖKC Fatura bilgi fişleri de irsaliye yerine gerekmektedir) düzenlemeleri gerekmektedir. e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar, irsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktılarını da sevk irsaliyesi olarak kullanabileceklerinden ayrı ilave başka bir irsaliye düzenleme mecburiyetleri de bulunmamaktadır. Ancak, malın fiili sevkinden önce fatura düzenlenebildiği, sevkiyatın daha sonradan gerçekleştirildiği durumlar da söz konusu olabilmektedir. e-İrsaliye uygulamasında bu durumda sonradan düzenlenen e-irsaliyede düzenlenen fatura bilgilerine yer verilmesi gerekmektedir. Faturada ise sevk irsaliyesine ilişkin bilgilerin, henüz sevk irsaliyesinin düzenlenmemiş olması nedeniyle boş bırakılması, faturanın not açıklama alanına sevkiyatın sonradan yapılacağı yönünde açıklamalara yer verilmesi gerekmektedir
433 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 7.1. ve 15 inci bölümlerinde yer verilen açıklamalar uyarınca; e-Fatura Uygulamasına kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek elektronik fatura ile elektronik fatura uygulamasında kayıtlı olmayan kayıtlı kullanıcılara düzenlenen e-Arşiv Faturalarda, düzenleme tarihi yanında düzenleme zamanının da saat ve dakika olarak gösterilmesi halinde elektronik faturanın kâğıt çıktısı irsaliye yerine geçer. Söz konusu kâğıt çıktıya “İrsaliye yerine geçer.” ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması zorunludur. Ancak bu imkândan yararlanabilmek için elektronik faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekir. Hizmet ifasına konu e-faturanın satış anında düzenlenmesi halinde, söz konusu kâğıt çıktının talep eden müşteriye verilmesi zorunludur. Buna göre belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenen ve kağıt çıktısı irsaliye yerine geçen belge niteliğinde olan İrsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, müşteriye verilmesi halinde ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmemesi gerekmektedir.
e-faturada sürecinde, (temel) fatura gönderildikten sonra ancak KEP üzerinden karşı firmanın iptal bildirimi mümkün olabiliyor. Aksi takdirde e-fatura gönderen tarafından iptal edilemiyor. Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının; teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiştir. Bu durumdaki sevk irsaliyesinin iptal edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının yada içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek RED e-İrsaliye yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/ taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.
Hayır, belirtilen şekilde bir irsaliye için birden fazla yanıt dönülmesi mümkün değildir. e-İrsaliye yanıtı dönülmesi zorunlu olmamakla birlikte yanıt dönülmesi halinde 7 günlük fatura düzenleme süresini geçmeyen süre içinde bir adet yanıtın dönülmesi mümkün bulunmaktadır.
Sevk irsaliyesi, satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere taşındığı veya taşıttırıldığı durumlarda taşıtta bulundurulması zorunlu olan belgedir. İrsaliyeye konu malların, satıcıdan yola çıkıp alıcıya ulaşması ile birlikte sevk irsaliyesi belgesi esas itibariyle işlevi yerine getirmiş olacağından sevk irsaliyesinin İPTAL edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (487 SN VUK GT, Md.3/8 inci fıkra); yalnızca malın fiili sevkinden önce ve alıcının ya da içerdiği malın hatalı olması durumunun alıcı tarafından sistem üzerinden anlaşılması ve hatalı sevkiyat işleminin satıcı tarafından hiç başlatılmamasını sağlamak amacıyla münhasıran ALICI durumundaki tarafça, e-İrsaliye belgesine sistem üzerinde “RED” irsaliye yanıtı ile iptal işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Belirtilen durum haricinde düzenlenen bir irsaliyenin iptal edilebilmesi durumu söz konusu olmayıp, irsaliye üzerindeki fiili sevk zamanından sonra alıcı tarafından red yanıtı dönülmesi sistemsel olarak engellenmiştir. E-Fatura’ya red yanıtının dönülmesi nedeniyle, daha önceki fiili sevkiyat ile ilgili eİrsaliye’nin iptali ve düzeltilmesi söz konusu olmayacaktır. Yeni bir sevkiyatı işlemi olmadığı sürece, alıcıya yeni bir e-İrsaliye’nin düzenlenmesi de gerekmemektedir.Taraflar esas itibariyle sevkiyatını gerçekleştirdikleri mal miktarına göre sevk irsaliyesi düzenlemeleri gerekmektedir. Sevkiyatı hangi taraf gerçekleştiriyorsa o tarafın sevk irsaliyesi düzenlemesi icap etmektedir. İlave, yeni başka bir sevkiyatın olmadığı durumlarda, tarafların sevk irsaliyesi (e-İrsaliye dahil) düzenlemelerine gerek bulunmamaktadır. Düzenlenen e-fatura ile e-İrsaliyesi arasında oluşabilecek uyumsuzlukların tevsik edici diğer bilgi ve belgelerle (teslim/tesellüm makbuzları, tutanaklar, harici itiraza yönelik taahhütlü mektuplar, noter kanalıyla yapılan itirazlar vb.) de tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek RED e-İrsaliye yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bire-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı bilgilerine aşağıda belirtilen internet adresinden erişilmesi mümkün olduğu gibi, e-İrsaliye uygulamasından yararlanılan güncel kayıtlı kullanıcılar listesi sistemde sürekli olarak güncel halde tutulmaktadır. e-İrsaliye’nin düzenlenmesi sırasında da alıcı bilgileri bölümüne ilgili bilgiler girildiğinde sistemde kayıtlı olup olmadığı anlaşılabilecektir. http://www.efatura.gov.tr/eirsaliyekayitlikullanicilar.html
e-Fatura’nın düzenleme süresine ilişkin olarak kağıt belge düzeni için öngörülen sürelerden farklı bir süre öngörülmemiştir. 213 sayılı VUK’un fatura düzenleme süresine ilişkin 7 günlük süre e-Fatura uygulamasında da aynen geçerlidir. Bu nedenle, e-Fatura’nın e-İrsaliye’den önce düzenlenmesi gereği bulunmamakta olup, irsaliye tarihinden sonraki 7 günlük süre içerisinde düzenlenmesi mümkündür.
Sevk irsaliyesinin düzenlendiği ortamın(deponun, işyerinin vb.) teknik, altyapı vb. diğer imkansızlıkları nedeniyle, malın sevkinden önce e-İrsaliye düzenlenmesinin mümkün olamadığı durumlarda, sonradan e-İrsaliye dönüştürülecek matbu kağıt olarak sevk irsaliyesinin düzenlenmesi durumunda, saha denetimleri sırasında saha denetim elemanına ibraz olunması gereken sevk irsaliye belgesi MATBU SEVK İRSALİYESİ olacaktır. Söz konusu irsaliyenin elektronik belge yerine kağıt belge olarak düzenlenmiş olması durumu denetim tutanakları ile tespit edilecek olmakla birlikte, en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi halinde herhangi bir cezai durum söz konusu olmayacaktır. Matbu sevk irsaliyesinde yer alan bilgiler ve alıcıya yapılan fiili teslim bilgilerine göre (fiili teslim hakkında; matbu sevk irsaliyesi üzerine alınan not, açıklama ve imzalar, tutanak, makbuz, form, teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler üzenlenebilir.) e-İrsaliye sistemine “MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE” tipinde e-İrsaliye düzenlenip GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ancak söz konusu tipte hazırlanan e-İrsaliye tipleri için alıcılar tarafından sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtı dönülmesi mümkün olmayacaktır.
Düzenlenen e-İrsaliye’ler e-İrsaliye uygulamasına iletildiğinde anlık olarak GİB sistemlerine de ulaşmaktadır. İletim süresi saniyeler mertebesinde gerçekleşmektedir. GİB sistemlerinde herhangi bir şekilde arıza, kesinti veya bakım olması nedeniyle iletilemeyen durumlarda GİB tarafından gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılmakta olup bu süreler boyunca kağıt ortamda matbu sevk irsaliyesi düzenlenerek sevkiyat işlemlerinin sürdürülmesi mümkün bulunmaktadır. GİB e-İrsaliye sistemine iletilen e-İrsaliye belgelerinin yol denetimlerinde (kağıt çıktısının ya da elektronik ortamdaki halinin) ibrazı halinde e-Yoklama sistemi üzerinde doğrulanması elektronik ortamda yapılmaktadır. Herhangi bir şekilde doğrulama işlemi yoklama sırasında yapılamayan durumlar, daha sonradan tetkik edilmek üzere not alınarak denetim sonuçlandırılabilecektir. GİB sistemlerinden, denetim tutanağı ile tespit edilen e-İrsaliye’nin aynısının mevcudiyetinin anlaşılması halinde herhangi bir cezai işlem söz konusu olmayacaktır. Ancak, yapılan tetkiklerde herhangi bir şekilde fiilen eİrsaliye’nin GİB sistemlerine iletilmemiş olduğu tespit edilen edilmesi halinde usul hükümleri yönünden cezai işlemler tatbik edilebilecektir.
e-İrsaliye yanıtları irsaliye tarihinden itibaren 7 günlük süre içinde dönülebilmektedir. Malların alıcıya teslimatı için e-İrsaliye yanıtının beklenmesi zorunluluğu kesinlikte bulunmamakta olup, e-İrsaliye yanıtının gönderilmesi hususunda da herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Alıcı isteğe bağlı olarak sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtını gönderebilir. Belirtilen sürede yanıt dönülmemiş e-İrsaliye’ye konu malların alıcısı tarafından tam olarak teslim alındığı GİB sistemleri tarafından kabul edilmemektedir. Ancak buna rağmen alıcıya yapılan fiili mal teslimatına ilişkin tevsik edici diğer belgelerle ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; e-İrsaliye’nin kağıt çıktısı, teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler düzenlenebilir.) aksi durumlar tevsik olunabilir.
e-İrsaliye’ye konu malların sevkiyatına başlanması için e-İrsaliye’nin GİB sistemlerine iletilmiş olması yeterli olup, ayrıca alıcının sistem yanıtını dönmesini bekleme zorunluluğu bulunmaktadır. Alıcının sisteminde yaşanmakta olan bir sorun sevkiyat işleminin başlatılmasına engel teşkil etmeyip, alıcı sistemlerindeki sorunun giderilmesi sonrasında ilgili e-İrsaliye GİB tarafından alıcısına elektronik ortamda iletilecektir. Bu nedenle satıcının alıcının sistemlerindeki sorunun çözümünü bekleme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Müşterinin ve teslim edilecek mal miktarının sevkiyat başlangıcında bilinemediği bazı mal sevkiyatlarında öncelikle “”MUHTELİF MÜŞTERİLER”” ibareli matbu kağıt sevk irsaliyesi düzenlenecektir. e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı müşterilere fiili teslimatlar gerçekleştirildikçe ya teslim anında ya e-Fatura düzenlenecek ya da müşteri adına yeni bir sevk irsaliyesi (teknik altyapı engeli yok ise e-İrsaliye, teknik engel var ise matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi) düzenlenecektir. Herbir müşteriye yapılan fiili teslimata göre düzenlenen matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyeleri üzerinde “”e-İrsaliye Ayrıca Düzenlenecektir”” ibaresine yer verilecek ve en geç izleyen 2 gün içinde söz konusu matbu irsaliye “”MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE”” tipinde (söz konusu irsaliye üzerinde matbu irsaliye bilgilerine de yer verilmesi gerekmektedir) e-İrsaliye’ye dönüştürülecek ve GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır. Her bir müşteriye teslimat sırasında e-İrsaliye ve e-Fatura düzenlenmesi sırasında mobiliteyi de sağlayan her türlü TEKNOLOJİK İMKANLARDAN yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Akaryakıt teslimatı yapılacak uçağın bilinemediği ya da fiili teslimat miktarının sevkiyat başlangıcında öngörülemediği HAVACILIK YAKITI sevkiyatlarında öncelikle “”MUHTELİF MÜŞTERİLER”” ibareli matbu kağıt sevk irsaliyesi düzenlenecektir. e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı müşterilere fiili teslimatlar gerçekleştirildikçe ya teslim anında ya e-Fatura düzenlenecek ya da müşteri adına yeni bir sevk irsaliyesi (teknik altyapı engeli yok ise e-İrsaliye, teknik engel var ise matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi) ya da sevk irsaliyesinde yer alması gereken bilgileri de barındıran fiili teslimata ilişkin ilgili diğer kurumlar ve mevzuatlarında kabul edilen diğer belgelerden birinin ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı vekaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) düzenlenmesi ve bilahare e-İrsaliye dışındaki belgelerin en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir. Matbu belgeler üzerine e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin ibareye yer verilecek ve bilahare düzenlenecek e-İrsaliye üzerinde (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) ise matbu teslim tesellüm belgelerine ilişkin bilgilere yer verilecektir. Bu belgeler ile e-İrsaliyeler birbirleri ile ilişkili şekilde muhafaza edilecek ve talep edilmesi halinde ilgililerine birlikte ibraz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu matbudan dönüştürülen e-İrsaliye GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır.
Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde, teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Ancak dileyen işletmeler bu suretle yapılan teslimat miktarlarını dikkate alarak teslimatın gerçekleştirilmesi ile birlikte stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için e-İrsaliye de düzenleyebilirler. e-İrsaliye düzenlenmesi durumu da dahil olmak üzere, boru hattı üzerinden gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) düzenlenmesi ve ilgili makamlara tevsik edici belge olarak talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Sevkiyat işlemi, sayaç bilgilerinden hareketle hazırlanan tevsik edici harici diğer belgelerle (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) tevsik olunabilir. Ancak dileyen işletmeler bu suretle yapılan teslimat miktarlarını dikkate alarak teslimatın gerçekleştirilmesi ile birlikte stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için e-İrsaliye de düzenleyebilirler. e-İrsaliyenin düzenlenmesi halinde; boru hattı üzerinden işletmeler arası gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin olarak düzenlenen belgelere ilişkin bilgilerin e-İrsaliye üzerinde yer verilmesi ve ilgili makamlara e-İrsaliye belgesi ile birlikte tevsik edici harici belge olarak, talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle taşıtlar ile taşınan mallara yönelik yol denetimlerinde bir kontrol belgesi olma vasfına haizdir. Bu çerçevede herhangi bir taşıt ile sevk edilmeyen ve mal sevkiyatı ve fiilen teslim miktarları özel sayaçlarla ölçülen boru hatları ile yapılan teslimlerde teslim eden ve teslim alan tarafından sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi mecburiyeti bulunmamaktadır. Belirtilen nitelikteki mal satışlarında bir mal hareketi, sevkiyatı söz konusu olmadığından sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, dileyen işletmeler bu suretle yapılan mal satış miktarlarını dikkate alarak stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için, sevk irsaliyesi ( e-İrsaliye düzenlenmesi gereken hallerde e-İrsaliye) de düzenleyebilirler.
e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu her iki tarafın da e-İrsaliye sistemine kayıtlı kullanıcı olduğu durum için geçerli olup, yurtdışındaki müşterilere yönelik gerçekleştirilen mal sevkiyatı işlemleri için e-İrsaliye düzenlenmeyecek bunun yerine kağıt ortamdaki MATBU sevk irsaliyesi düzenlenecektir. Gümrük işlemleri sırasında da öteden beri olduğu şekilde matbu sevk irsaliyesi belgesinin (üzerine notlar alınarak ve kaşe ve imza tatbik edilip Gümrük makamlarına ibraz edilerek) aynı şekilde kullanılmaya devam edilebilecektir. Ancak, yurtiçinde mükellefiyeti olan ve ayrıca e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı olan müşterilere ihracat niteliğinde olsa dahi kağıt irsaliye yerine e-İrsaliye düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda gümrükleme işlemleri sırasında e-İrsaliye belgesinin elektronik ortamdaki haline uygun kağıt çıktısı üzerine gerekli notlar tatbik edilip kaşe ve ıslak imzalı halinin bir örneğinin Gümrük idaresine ibrazı, bir örneğinin de sevkiyatı gerçekleştiren satıcı nezdinde tevsik edici harici belge olarak kullanılması amacıyla muhafaza edilmesi gerekmektedir. e-İrsaliye düzenlenmesi açısından teknik ve altyapı engeli var ise, söz konusu sevkiyatların matbu ve müşteri adına düzenlenen kağıt ortamdaki sevk irsaliye ile gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve fiili teslimata ilişkin bilgileri de barındıran bu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi örneklerinin, en geç izleyen 2 gün içinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir. Matbu sevk irsaliye yeri üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin ibareye yer verilecek ve bilahare düzenlenecek e-İrsaliye üzerinde (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) ise matbu irsaliyeye ilişkin bilgilere yer verilecektir. Söz konusu e-İrsaliye GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye’ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır.
Sevkiyat işlemi başlatılıncaya kadarki süreçte, hazırlanan e-İrsaliye’nin TASLAK olarak bekletilmesi, imzalanmaması, sisteme iletilmemesi ve bilgilerde meydana gelecek değişiklikler göz önüne alınarak taslak belgenin onaylanarak sisteme iletilmesi halinde söz konusu sorunlar öncelikle en az seviyede karşılaşılacaktır. Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye’nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye’ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir. Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye’nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır. Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoforün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye’nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye’ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye’ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır. Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye’ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen 2 gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye’nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye’nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura’nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.
e-İrsaliye düzenleme zorunluluğu her iki tarafın da e-İrsaliye sistemine kayıtlı kullanıcı olduğu durum için geçerli olup, irsaliye düzenlenen muhatabın e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda sevk irsaliyesinin matbu kağıt ortamda düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak bununla birlikte, GİB tarafından sisteme Muhtelif Müşteriler’i temsil etmek üzere “sanal” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek e-İrsaliye düzenlenmesi ve bu belgenin kağıt çıktısının kullanılabilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır.
Malın bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gerekli olup, malın gönderildiği komisyoncu veya aracının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu halde, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olan kullanıcının göndereceği bu mallar için e-İrsaliye düzenlemesi zorunludur. Komisyoncu veya aracının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı halde, matbu kağıt sevk irsaliyesinin düzenlenmesi esas olmakla birlikte; GİB tarafından sisteme tanımlı olmayan alıcıları temsil etmek üzere “”sanal”” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek (asıl muhatap bilgisi ayrıca e-İrsaliye’nin ilgili alanında yer verilecektir.) e-İrsaliye düzenlenmesi ve alıcısının talebine uygun olarak kağıt çıktısının verilmesi ya da harici elektronik yollarla elektronik ortamda iletilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır.
Vergi Usul Kanunu’nun 230 uncu maddesinin son fıkrası uyarınca; nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırılması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmayacağından, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı satıcı herhangi bir şekilde irsaliye düzenlemeyecektir.
Satılan malın teslimi anında faturanın da düzenlenmesi halinde, ayrıca sevk irsaliyesi kesilmesine gerek bulunmadığından malın fatura ile birlikte taşınması yeterlidir.
Malların ücret karşılığı taşıttırılması halinde, Vergi Usul Kanununun 240 ncı maddesi uyarınca, taşıyan tarafından ayrıca taşıma irsaliyesi düzenlenmesi de gerekmektedir. Bu durumda malı taşıttıran (satıcı) ve malın teslim edileceği kişi (alıcı) e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı olması halinde, sevk irsaliyesi e-İrsaliye olarak düzenlenmeli ve TAŞIYAN’a e-İrsaliye’nin kağıt çıktısının veya elektronik görüntüsünün taşıtta bulunmak üzere verilmesi gereklidir.
Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı irsaliye kullanıldığı takdirde şube veya bu irsaliyelere şube kısımlarına göre şube veya kısmın isimlerinin yazılması veya özel işaretle seri tefriki yapılması zorunludur. (VUK GT 141)
Ticari mal niteliğinde olmayan broşür, bloknot, kalem gibi promosyon ürünleri ile numune ilaçların, hekimlere verilmek üzere firmaların satış mümessilleri tarafından taşınması sırasında (ticari mal sevkiyatı izlenimi verecek büyüklükte veya mahiyette olmamak şartıyla) sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.(VUK GT 379)
Malın alıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde ise sevk irsaliyesi düzenleme zorunluluğu alıcıya aittir. Ancak, alıcı ve satıcının bu konuda mutabık kalmaları halinde, sevk irsaliyesi satıcı tarafından da düzenlenebilecektir. Buna göre, satıcının sevk irsaliyesi düzenlemesi halinde alıcı tarafından ayrıca sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmeyecektir. Ancak e-İrsaliye elektronik ortamda düzenlenip iletilebildiğinden, satıcı tarafından yukarıda belirtildiği şekilde irsaliye düzenlenmesine mutabık kalınamadığı durumlarda, malını taşımacıya taşıttıran alıcı, kendi adına e-İrsaliye düzenleyip bu irsaliyenin kağıt çıktısını faks vb. yöntemle kağıt ortamda ya da mail vb. yöntemle elektronik ortamda malın taşıyıcısına iletebilir.
Maden sevkiyatlarında, Maden Kanununa göre düzenlenen maden sevk fişi, Uluslararası taşımacılıkta kullanılan hamule senedi, konşimento gibi belgeler, Gümrük girişi sırasında Gümrük İdarelerince düzenlenip verilen resmi belgeler, Orman İdarelerince düzenlenen nakliye teskereleri ve buna benzer belgeler, alınan ürünün alıcı veya satıcı tarafından taşınıp taşınmadığına bakılmaksızın sevk irsaliyesi olarak kabul edilecek ve satın aldığı malı kendi araçlarıyla taşıyan veya bir nakliyeciye taşıttıranlardan ayrıca sevk irsaliyesi düzenlemesi istenmeyecektir(VUK GT 253). Ancak Bakanlığımızca yapılacak yeni düzenlemelerde belirtilen durumlardan bazılarının e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü kapsamına dahil edilmesi halinde belirtilen işlemler için e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü söz konusu olabilecektir.
Mükelleflerin faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, yemek, ekmek gibi) ufak hacimli ve değeri fatura düzenleme limiti tutarını aşmayan malları taşımaları veya taşıttırmaları halinde bu mallara ait faturanın taşıma esnasında taşıtta bulundurulması ve faturanın üzerine “Bu mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmemiştir.” şerhinin verilmesi şartıyla ayrıca matbu sevk irsaliyesi de aranmayacağından e-İrsaliye düzenlenmeyecektir.
Mükelleflerin, yarı mamül veya mamul mallarını, bazı işlemler yapılmak üzere, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı bulunan diğer mükelleflere göndermeleri ve bu mükelleflerden malları geri getirmeleri durumunda götürülen ve geri getirilen mallar için gidiş ve geliş taşımaları sırasında ayrı ayrı e-İrsaliye düzenlemeleri zorunludur. Malların götürülmesinde düzenlenecek sevk irsaliyelerinin müşteri bölümü bilgilerine işlemi yapacak mükellefin adı ve soyadı, varsa ticaret ünvanı, vergi dairesi ve hesap numarası yazılacak, Malın nev’i bölümüne, gönderilen malların adı/cinsi, miktarı bölümüne miktarı yazılacak ve söz konusu irsaliye’nin açıklama not alanına yapılacak işin türü (Mesela : “Boyatılmak, tamir ettirilmek, parça değiştirmek üzere” şeklinde bir ibare) yazılacaktır. İşlem gördükten sonra malın tekrar işlemi yaptıran tarafından geri taşınmasında düzenlenecek sevk irsaliyelerinin müşteri bilgileri bölümüne işlemi yaptıran işletme kendi bilgilerine, sevk adresi olarak kendi işletme adres bilgisine (işlemin yapıldığı yer adres bilgisinin de başlangıç noktası olarak eklenmesi mümkündür) malın nev’i ve miktar bilgisi olarak işlemi tamamlanmış hali ile geri getirilen malların nev’i ve miktarı bilgileri yazılacak ve irsaliyenin not açıklama alanına yaptırılmış olan işlemin türü (boyama, baskı, tamir, parça değişim vb.)ne ilişkin açıklamaya yer verilecektir. Ancak, söz konusu malların işlemi yapacak mükellefler tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde sevk irsaliyesinin, yukarıda belirtilen esaslara göre bu kimseler tarafından düzenleneceği tabiidir.
İşletmeye ait mal, demirbaş, ekipman vb. unsurların işlem görmek (boyatılmak, tamir edilmek, parça değiştirmek, dikilmek vb.) üzere başka işletmelere sevkiyatında da sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda düzenlenecek sevk irsaliyelerinde ilave not, açıklama bilgisine yer verilerek söz konusu mal, ekipman, demirbaşın tamir, bakım, işlem görmek üzere gönderildiği belirtilecektir. Bu durumda söz konusu unsurları taşıyan/taşıtan kim ise onun sevk irsaliyesi düzenlemesi gerekmektedir. Tarafların her ikisinin de (sevkiyatı başlatan ve teslimatı alacak olan) e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda, sevk irsaliyesinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi, olmadığı durumda ise matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi, duruma göre irsaliye yerine de geçen eFatura’nın kağıt çıktısı veya e-Arşiv Fatura’nın kağıt çıktısı veya ÖKC’den düzenlenen eFatura/e-Arşiv Fatura Bilgi Fişi’nin kağıt çıktısı mevzuatta öngörüldüğü nüsha sayısında düzenlenmesi gerekmektedir.
Numune üzerine veya tecrübe ve muayene şartıyla satım yapılmak üzere mal sevkiyatı yapılması halinde sevk edilen mallar için matbu kağıt ortamda sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunluluğu bulunduğundan, bu suretle sevk edilen malların muhatabının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu durumda düzenlenmesi gereken sevk irsaliyesi eİrsaliye olmak zorundadır. Ancak muhatabın e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda genel esaslar çerçevesinde matbu kağıt sevk irsaliyesi ya da irsaliye yerine geçen e-Arşiv Fatura’nın kağıt çıktısı, e-Arşiv Fatura bilgi fişi düzenlenmesi esastır. Ancak bununla birlikte, GİB tarafından sisteme tanımlı olmayan alıcıları temsil etmek üzere “sanal” bir kayıtlı kullanıcı tanımlanması halinde, muhatap olarak bu kayıtlı kullanıcı seçilerek (asıl muhatap bilgisi ayrıca e-İrsaliye’nin ilgili alanında yer verilecektir.) e-İrsaliye düzenlenmesi ve alıcısının talebine uygun olarak kağıt çıktısının verilmesi ya da harici elektronik yollarla elektronik ortamda iletilmesi mümkün hale gelebilecektir. Konuya ilişkin sistemsel geliştirmelerin tamamlanması müteakip gerekli duyurular www.efatura.gov.tr internet adresinde yapılacaktır. Bu tür sevkiyatlarda, malı satıcı taşıyor veya taşıtıyorsa e-İrsaliye satıcı tarafından, alıcı taşıyor veya taşıtıyorsa e-İrsaliye alıcı tarafından düzenlenecektir. Ancak, kabule bağlı olan ve bunun için yazılı bir sözleşme bulunan bu tür satışlarda, fatura düzenlenmesindeki on günlük sürenin kabul tarihinden itibaren başlayacağı tabiidir.
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı bir mükellefin, basit/götürü usulde vergilendirilen mükellefler ile vergiden muaf esnaftan mal aldığı ve malların kendilerince taşındığı/taşıttırıldığı durumda e-İrsaliye düzenlenecek midir?” “Vergi Usul Kanununun 232 ve 235 inci maddelerindeki, fatura, sevk irsaliyesi, perakende satış vesikaları (perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz satış fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti), gider pusulası, müstahsil makbuzu ile 236 ncı maddede yer alan serbest meslek makbuzunu yalnız birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve serbest meslek erbabının düzenlemesi mecburi olup bunların dışında kalan ve kazançları götürü(basit) usulde tespit olunan tüccarlar ile götürü usulde vergilendirilen serbest meslek erbabı ve vergiden muaf esnafın söz konusu belgeleri düzenleme mecburiyeti bulunmamaktadır. Bu nedenle, gerçek usulde vergilendirilen mükellefler ile götürü usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf arasındaki mal harekatı sevk irsaliyesi yönünden aşağıdaki esaslara göre belgelendirilecektir: Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden (e-İrsaliye uygulamasına dahil olsun veya olmasın), götürü/basit usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında sevk irsaliyesi aranmayacak, ancak fatura malın satıldığı anda satıcı tarafından düzenlenecektir. Satıcı tarafından satış anında düzenlenecek faturaya alıcı tarafından taşındığı şerhi konulacak ve taşımalar sırasında yetkililerce istenildiğinde ibraz edilecektir. Götürü usulde vergilendirilen mükellef veya vergiden muaf esnaftan, gerçek usulde vergilendirilen ve e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı bulunan mükellefler tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında ise sevk irsaliyesi e-İrsaliye olarak kendi kendine olacak şekilde düzenlenecektir.
Diğer mevzuat düzenlemeler uyarınca, sevk irsaliyesi yerine geçen belge olduğu açıkça kabul edilen hallerde, bu belgelerin düzenlenmesi halinde ayrıca sevk irsaliyesinin (veya e-İrsaliyenin) düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak söz konusu belgelerin sevk irsaliyesi yerine geçen belge olduğu hususu ilgili mevzuat düzenlemesinde açıkça belirtilmiş olmalıdır. Ancak Bakanlığımızca yapılacak yeni düzenlemelerde e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü kapsamına özel olarak dahil edilen sevkiyat işlemleri için, sevk irsaliyesi yerine geçen belge yerine e-İrsaliye düzenleme yükümlülüğü söz konusu olabilecektir.
Fatura’nın önce düzenlendiği hallerde de mal sevkiyatı ne zaman olacak ise (mal sevkiyatı işlemi satıcı ile alıcı arasındaki anlaşmaya göre serbestçe belirlenebilir, sevk zamanı konusunda özel bir yasal veya idari düzenleme bulunmamaktadır) sevk irsaliyesinin (ve e-İrsaliye’nin) bu tarihten önce düzenlenmesi gerekmektedir.
Sevk irsaliyesi’nin matbu kağıt ortamda mı yoksa e-İrsaliye olarak mı düzenlenmesi gerektiği hususunda, genel prensip itibariyle “faturanın düzenlenecek tarafın” e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı olup olmadığına bakılması gerekir. Fatura’nın kesileceği mükellef ile sevk irsaliyesinin düzenleneceği mükellef esas itibariyle aynı olması gerekmekte olup, muhatabın e-Fatura ve e-İrsaliye’ye kayıtlı olmadığı durumda düzenlenmesi gereken sevk irsaliyesi e-İrsaliye olamayacaktır, bunun yerine matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi veya satıcı e-Arşiv fatura uygulamasında ise irsaliye yerine geçen nitelikteki e-Arşiv Fatura’nın kağıt çıktısı veya irsaliye yerine geçen ÖKC’den düzenlenen e-Arşiv Fatura Bilgi Fişi düzenlenmesi gerekmektedir.
Evet, malın alıcısının e-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı olduğu ancak eİrsaliye’ye henüz dahil olmadığı durumda; ya matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi veya irsaliye yerine geçen nitelikteki e-Fatura’nın kağıt çıktısı veya irsaliye yerine geçen ÖKC’den düzenlenen e-Fatura Bilgi Fişi düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır.
Münhasıran MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde irsaliyenin düzenleme tarihi ile fiili sevk tarihi ve zamanı matbu irsaliye ile aynı tarih ve zamanları ihtiva etmesi gerekeceğinden, sistem tarih ve zamanından önceki tarihli olarak düzenlenmesi tabiii olarak gerekmektedir. Bu tip e-İrsaliye’lerde sistem zamanı ile düzenleme ve sevk zamanı kontrolü yapılmayacaktır. İlk düzenlenen matbu sevk irsaliyesinde yer alan bilgiler ile daha sonradan oluşturulacak e-İrsaliye’de yer alacak bilgilerin aynı olmasını sağlama sorumluluğu mükelleflere ait bulunmaktadır.
e-İrsaliye uygulamasında “İrsaliye Yanıtı”nın alıcı tarafından sistem üzerinden dönülme zorunluluğu bulunmamaktadır. Buna rağmen sistem üzerinden düzenleyiciye iletilmek üzere iletilen irsaliye yanıtı belgesinde yer verilen bilgilerin esas itibariyle fiilen teslim alınan mal miktar bilgisi ile aynı olması gerekmektedir. Alıcıların fiili teslime ilişkin, ,taraflar arasında tanzim olunan teslim ve tesellüm belgelerine uygun bir şekilde yanıt dönmediğinin anlaşılması halinde, faturaların düzenlenmesine esas olarak, taraflar arasında ıslak imza ve kaşe ile tanzim olunan tevsik ve ispat edici harici diğer belgelerin dikkate alınması gerekmektedir. Söz konusu belgeler ile e-İrsaliye ve yanıtlarının birbiriyle ilişkili şekilde muhafaza ve ibraz edilmesi ve ilgililerce talep edildiğinde sunulabilmesi gerekmektedir.
Söz konusu malların geri getirilmesi işlemi satıcı tarafından yerine getirilmekte olduğundan satıcının, söz konusu malları işletmesine geri getirmesi durumunu tevsik etmek ve yol denetimleri sırasında ibraz edilebilmesini sağlamak üzere yeni bir sevk irsaliyesini kendisine olmak üzere düzenlemesi gerekmektedir. Bu yeni irsaliye, teknik imkanlar elvermesi halinde e-İrsaliye olarak, teknik imkanlar elvermemesi halinde ise öncelikle matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi olarak düzenlenecektir. Matbu olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin en geç izleyen 2 gün içinde MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir.
Gerek satılmak üzere gerekse bir bedel mukabili olmaksızın bir işletmeye ait atık ürünlerin (atık motor yağı, atık madeni yağ, atık petrol ürünleri, atık metal, kağıt vb. diğer ürünler) bir başka işletmeye, depoya, atık merkezine vb. lokasyona sevk edilmesi halinde de taşıyan/taşıttıran tarafından sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir. Bu şekilde atık ürünlerin satış amacıyla sevkinde genel esaslardan herhangi bir farkı olmaksızın, taşımayı yapan veya yaptıran tarafından sevk irsaliyesine bağlanacaktır. Bu tip irsaliyelerin genel bir mal sevkiyatı için düzenlenen irsaliyelerden herhangi bir farkı bulunmamaktadır. Ancak, satış amaçlı olmayan ve bir bedel mukabili olmaksızın atıkların imhası amacıyla bir noktadan diğer bir noktaya sevk edilen atık ürünler için taşıyan/taşıttıran tarafından düzenlenecek sevk irsaliyesinde atık ürünün imhası amacıyla sevk edildiğini belirten açıklamalara (e-İrsaliye olması durumunda not açıklama alanına) yer verilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte belirtilen atıkların ilgili mevzuatlarında belirtilen (Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan atık ürünlerin sevki, taşınması, depolanması ve imhasına ilişkin yayımlanan yönetmelik veya diğer idari düzenlemelerinde) şekilde ilgili taşıma izni, yetkisi bulunan firmalar tarafından taşınması sırasında ilgili mevzuat düzenlemesi uyarınca düzenlenen diğer belgeler (Atık Taşıma Formu vb. ) de sevk irsaliyesi yerine geçen belge olarak kabul edilebilecektir. Bu belgelerin sevk sırasında ibraz edilmesi halinde ayrıca sevk irsaliyesi aranmayacaktır.
Hükmen teslim bilindiği gibi mülkiyeti altında bulunan bir malın özel bir sebebe binaen zilyetliğinin iktisap edilmesi durumudur. Örneğin, Bay (A), mülkiyeti altında bulunan bir malı (B)’ye satmış ancak malı devretmeden ondan kiralamıştır. (B)’nin malını (A)’ya kiralaması durumunda, malın ayrıca teslimine gerek kalmayacak ve (A) malı hükmen teslim almış olacaktır. İşte bu durumda mal hareketi olmayan bir başka ifade ile taşıma veya taşıtmanın söz konusu olmadığı bir satış için irsaliye düzenlenmesine de gerek bulunmamaktadır. Ancak, dileyen işletmeler bu suretle yapılan mal satış miktarlarını dikkate alarak stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için, sevk irsaliyesi ( e-İrsaliye düzenlenmesi gereken hallerde e-İrsaliye) de düzenleyebilirler.
Kısa elden teslim, eşyayı fer’i zilyet veya zilyet yardımcısı sıfatı ile fiilî hakimiyeti altında bulunduran şahsın karşılıklı irade beyanı ile bir başka nev’i zilyetliği iktisap etmesi veya zilyetlik nev’inin değişmesi halidir. Örneğin; Kiracısı olduğu bir malın mülkiyetinin iktisap edilmesi için karşılıklı irade beyanı yeterli olmaktadır. Dolayısıyla malı önce geri alıp sonra teslim etmek gerekmemektedir. Bu tür olaylar daha çok finansal kiralama sözleşmelerinde (kira süresinin sonunda) ortaya çıkmakta ve bir mal hareketinden söz edilemeyen bu tür zilyetlik iktisabında da irsaliye düzenlenmesi gerekmemektedir. Ancak, dileyen işletmeler bu suretle yapılan mal satış miktarlarını dikkate alarak stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için, sevk irsaliyesi ( e-İrsaliye düzenlenmesi gereken hallerde e-İrsaliye) de düzenleyebilirler.
Evet, her bir taşıma işi için ayrı ayrı sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir. Zira, özellikle yol denetimleri sırasında araçta bulunan mallarla araçta bulundurulması gereken sevk irsaliyelerin uyumlu olması gerektiğinden, her bir taşımada taşınan mal miktarı ve taşıma zamanı ile uyumlu olmak üzere ayrı ayrı sevk irsaliyesinin düzenlenmesi gerekmektedir.
Sevk irsaliyesinin düzenlenip, taşımayı ücret karşılığında gerçekleştiren taşıyıcıya da bir örneği verilip taşıma irsaliyesi ile birlikte taşıma sırasında bulundurulacağından, sevk irsaliyesinin özellikle fiili sevk tarihi taşımacıya malların teslim edilip, taşımanın başlatıldığı (taşıma irsaliyesinin düzenlendiği tarih) tarih ile aynı olmalıdır.
Malların hangi sürede alıcıya teslim edilmesi gerektiğine ilişkin herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Taşıma faaliyetinin gerçekleştirildiği araç, güzergah, hava koşulları, lojistik firmasının kapasitesi vb. diğer etmenler malların alıcıya teslim sürelerini değiştirebilmektedir. Ancak genel ilke olarak, satıcısı tarafından alıcısına gönderilmek üzere sevk irsaliyesinin düzenlendiği durumda fiili sevke başlanmasından itibaren 7 günlük süresi içinde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir.
Taşıma işinin, lojistik firmaları tarafından yapılması halinde düzenlenecek e-İrsaliye’de lojistik firmasının VKN, Unvan bilgisi yazılmalıdır. Araç ve şoföre ilişkin bilginin bu durumda yazılması zorunlu değildir. Ancak, taşıma işinin bizzat satıcı/alıcının kendi araç ve şoförleri ile yapılması halinde düzenlenecek e-İrsaliye’de araç plaka no ve şoförün bilgilerine yer verilmesi zorunludur.
Fiili sevk zamanında önce söz konusu bilgilerde değişiklik olduğunda, alıcının red yanıtı dönmesi talep edilerek ilk düzenlenen e-İrsaliye’nin iptal edilmesi sağlanabilir. Ancak alıcının red yanıtı dönmediği ve/veya sevkiyat süreci başladıktan sonra söz konusu bilgilerde değişiklik olduğunda, mevcut e-İrsaliye ile ilişkilendirilmek üzere; GİB tarafından belirlenecek yöntem ve usulle e-İrsaliye Araç/Şoför bilgisinin sistem üzerinde güncellemesi/ yeni bilginin de ilave olarak sisteme aktarılması gerekmektedir. Genel prensip, yol denetimlerinde mevcut e- İrsaliye’de ve sisteme ilave olarak girilen araç/şoför bilgileri birlikte değerlendirildiğinde doğru araç ve şoför bilgisine erişilmesidir. GİB, e-İrsaliye araç/şoför bilgilerinin güncellemesinde izlenecek usul ve esasları www.efatura.gov.tr internet adresinde yapacağı duyurularda ve ilgili kılavuzdaaçıklayacaktır.
Hayır, sadece barkod veya karekod bilgisinin bulunması yeterli olmayıp, taşıma sırasında araçta düzenlenen e-İrsaliye’nin bir örnek kağıt çıktısı veya elektronik olarak belge görüntüsünün bulundurulması ve yol denetimi personeline ibraz edilmesi ve bu bilgilere göre ibraz olunan sevk irsaliyesi belgesinin GİB sistemleri üzerinden doğrulanabilmesi gerekmektedir.
Evet, aynı araçla da olsa birbirinde farklı kişi veya kurumlara ve farklı adreslere sevkiyat işlemi gerçekleştirildiğinden her bir alıcı ayrı ayrı değerlendirilerek onlara ait sevk edilen mallar için ayrı ayrı sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekmektedir.
GİB sistemlerinde arıza, bakım veya kesinti olmadığı hallerde düzenlenen bir e-İrsaliye saniyeler mertebesinde GİB sistemlerine ulaşmaktadır. Keza, GİB sistemlerinde bir arıza,bakım veya kesinti olması veya planlı bakım gerçekleştirilecek olması halinde durum www.efatura.gov.tr internet adresinde duyurulmakta olup, bu süreler içinde matbu kağıt irsaliye düzenlenerek sevkiyat işlemlerinin başlatılması mümkün bulunmaktadır. bu şekilde matbu kağıt irsaliye olarak gerçekleştirilen sevkiyatlara ait sevk irsaliyeleri, arıza, bakım veya kesinti hallerini izleyen en geç 2 gün içinde MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde e-İrsaliye sistemine girilmesi gerekmektedir.
İhracat işlemleri kapsamında e-İrsaliye düzenlenmesi mümkün değildir. Bu nedenle bu kapsamda yapılacak sevkiyatlarda matbu sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir.
e-İrsaliye uygulaması hali hazırda münhasıran “sevk irsaliyesi” belgesi için başlatılmış olup, ücret mukabili eşya taşımacılığı yapan işletmeler tarafından düzenlenmesi gereken “Taşıma İrsaliyesi” için başlamamış olduğundan taşıma irsaliyelerinin elektronik belge olarak düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak GİB tarafından gerekli teknik, mevzuat çalışmalarının tamamlanması müteakip taşıma irsaliyelerinin de elektronik belge olarak düzenlenebilmesi mümkün olabilecektir.
Sevk irsaliyesi belgesi, esas itibariyle işletmeler arası mal sevkiyatını belgelendirmek için tanzim olunan bir belge olup, başlı başına bir teslim veya tesellüm belgesi mahiyeti bulunmamaktadır. Ancak saha gereklilikleri nedeniyle sevk irsaliyelerinde zorunlu bilgilere ilave olarak “Teslim Eden” ve “Teslim Alan” alanlarına bastırılan belgelerde yer verilmekte ve fiili teslimlerde bu alanlar teslim eden ve teslim alanlar tarafından, doldurulup imzalanarak, şerhler düşülerek fiili teslimata ilişkin taraflarca imzalı bir belge (teslim/tesellüm belgesi) olarak da kullanılabilmektedir. e-İrsaliye’nin teknik altyapısı ve alanları itibariyle belge görüntüsünde ve kağıt çıktısı üzerinde ” Teslim Eden” ve “Teslim Alan” alanlarının yer verilmesine her hangi bir engel bulunmamaktadır. Bu minvalde alıcı ile satıcı arasındaki fiili mal teslimatının harici bir belge olarak e-İrsaliye’nin kağıt çıktısı üzerine tarafların ıslak imzası ve açıklamaları eklenerek kullanılması mümkün bulunduğu gibi, sevk irsaliyesi belgesinden ayrı olarak işletmenin ihtiyaçları da dikkate alınarak tasarlanan teslim/tesellüm makbuzları, tutanakları, formlarının da kullanılması mümkün bulunmaktadır. Keza alıcılar tarafından e-İrsaliye sistemi üzerinden iletebilecekleri e-İrsaliye yanıtlarında da (e-İrsaliye yanıtının gönderilmesi zorunlu olmayıp, ihtiyaridir.) haricen düzenlenen ve fiili teslimata ilişkin tarafların mutabık kaldığı bilgileri ihtiva eden harici belgelerde yer alan bilgilere uygun olarak iletilmesi gerekmektedir
e-İrsaliye uygulamasında alıcılar fiili mal teslimat bilgilerine uygun olarak e-İrsaliye yanıtlarını sistem üzerinden gönderebilirler, ancak bir zorunluluk bulunmamaktadır. 7 gün içinde yanıt dönülmeyen e-İrsaliyeler için malların tamamen kabul edilmiş olduğu sistem tarafından varsayılır. Ancak bu durumda dahi tarafların fiili mal teslimatına ilişkin harici diğer belgeleri ( e-İrsaliye’nin kağıt çıktısı üzerine tarafların ıslak imzası ve açıklamaları eklenerek kullanılması mümkün bulunduğu gibi, sevk irsaliyesi belgesinden ayrı olarak işletmenin ihtiyaçları da dikkate alınarak tasarlanan teslim/tesellüm makbuzları, tutanakları, formlarının da kullanılması mümkün bulunmaktadır) kullanmalarına engel bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki faturalaşmaların “”fiili mal teslimatı”” ile uyumlu olması gerekmektedir. Aynı işletmenin kendi depoları arasındaki mal sevkiyatlarında düzenlenen e-İrsaliyeler için, muhatap (ve alıcı) olarak işletmenin kendisi olacağından e-İrsaliye yanıtının dönülmesine gerek bulunmayıp, ayrıca e-İrsaliye yanıtının dönülmesine ilişkin bir zorunluluk ta bulunmamaktadır.
Malların teslim işlemi fiilen bittikten çok daha sonra kısmi kabul yapılması, bu konuda karşılıklı anlaşmazlıkların çıkmasının önüne nasıl geçilecektir?” “e-İrsaliye’ye RED yanıtı fiili sevk zamanından önce sadece yapılması mümkün olup, daha sonradan red yanıtının dönülmesi mümkün bulunmamaktadır. GİB sistemleri süresinde yapılmamış red yanıtlarına hata dönecektir. Kabul ve kısmi kabul yanıtları da sevk irsaliyesinin düzenlenme tarihinden en fazla 7 günlük süre içinde ve bir defa dönülmesi mümkün bulunmaktadır. Belirtilen süreden sonra kabul veya kısmi kabul yanıtının dönülmesi mümkün bulunmamaktadır. Fiili mal teslimatı, teslim eden ve teslim alanlar tarafından düzenlenecek harici belgelere göre e-İrsaliye’nin kağıt çıktısının üzerine tarafların ıslak imzası ve açıklamaları eklenerek kullanılması mümkün bulunduğu gibi, sevk irsaliyesi belgesinden ayrı olarak işletmenin ihtiyaçları da dikkate alınarak tasarlanan teslim/tesellüm makbuzları, tutanakları, formlarının da kullanılması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca tevsik ve ispat olunması gerekmektedir.
e-İrsaliye’nin kabulü, kısmi kabulü veya reddi tarafların fiili mal hareketleri hususundaki mutabık kalmalarına bağlı bulunmaktadır. Hangi malların hangi koşullarda satıcısına iade olunacağı taraflar arasındaki ticari iş koşulları belirlemektedir. Sevk irsaliyesi (ve e-İrsaliye) nin de bu ticari iş koşullarına göre gerçekleştirilen fiili durumlara uygun olarak düzenlenmesi genel ilke olup, bir mal hareketi, sevkiyatı, iadesi olmadığı sürece tanzim olunan sevk irsaliyesinin tek başına bir hukuki değeri bulunmamaktadır, taraflar arasındaki itirazlar Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Gerek e-Fatura’nın gerekse e-Arşiv Fatura’nın 433 sıra no.lu VUK Genel Tebliğine göre düzenlenen irsaliye yerine geçen kağıt çıktısı “fatura” ve “sevk irsaliyesi” belgelerini birlikte ihtiva eden “irsaliyeli fatura” mahiyetinde belgeler olarak kabul edilmekte ve e-İrsaliye uygulamasında dahi söz konusu belgeler irsaliye yerine geçen belge olarak kullanılabilmektedir. Müşteriye e-Fatura’nın veya e-Arşiv Fatura’nın irsaliye yerine geçen kağıt çıktısının verilmesi halinde ayrıca e-İrsaliye düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
494 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile belirlenen zorunlu hallerde kağıt irsaliye düzenlenmesi halinde bir cezai yükümlülük olmayacaktır. Ancak ilgili tebliğde belirtilen zorunlu haller dışında, e-İrsaliye olarak düzenlenmesi gerektiği halde kağıt belge olarak sevk irsaliyesinin düzenlenmesi halinde Vergi Usul Kanunu’nun 353 üncü maddesinin 2 numaralı bendinde öngörülen özel usulsüzlük cezası tatbik edilebilecektir.
Evet, bedelsiz de olsa bir işletmeden diğer bir işletmeye mal sevkiyatını doğuran durumlarda sevk irsaliyesi (taraflar e-İrsaliye’de ise e-İrsaliye) düzenlenmesi gerekmektedir. Bu suretle bedelsiz olarak verilen mallar için düzenlenecek sevk irsaliyelerinde söz konusu malların işletmeye bedelsiz olarak verileceğini belirten açıklamalara yer verilmesi gerekmektedir. e-İrsaliye uygulamasında alıcı tarafından eİrsaliye Yanıtı’nı dönmesi ihtiyari olup, zorunlu değildir.
Evet, e-İrsaliye’nin düzenleme tarihi ile malların fiili sevk zamanı(tarihi) farklı olabilir. Mallar sevk irsaliyesinin düzenleme tarihinden sonraki bir tarihte sevk edileceği zaman, irsaliyenin fiili sevk tarihi/zamanı bilgisi olarak malların fiili sevkiyatının başlatılacağı tarih ve zamanı yazılacaktır.
Sevkiyat süreci başladıktan sonra söz konusu bilgilerde değişiklik olduğunda, mevcut e-İrsaliye ile ilişkilendirilmek üzere; GİB tarafından belirlenecek yöntem ve usulle e-İrsaliye Araç/Şoför bilgisinin sistem üzerinde güncellemesi/yeni bilginin de ilave olarak sisteme aktarılması gerekmektedir. Genel prensip, yol denetimlerinde mevcut eİrsaliye’de ve sisteme ilave olarak girilen araç/şoför bilgileri birlikte değerlendirildiğinde doğru araç ve şoför bilgisine erişilmesidir. GİB, e-İrsaliye araç/şoför bilgilerinin güncellemesinde izlenecek usul ve esasları www.efatura.gov.tr internet adresinde yapacağı duyurularda ve ilgili kılavuzda açıklayacaktır.
Belirtilen işlemlerin tümü anlık (real time, online) olarak gerçekleştirilmektedir. Düzenlenen e-İrsaliyeler, e-İrsaliye sistemi üzerinden alıcılarına anlık elektronik ortamda iletilmekte ve yanıtlar da e-İrsaliye sistemi üzerinden satıcıya anlık olarak iletilmektedir. GİB sistemi üzerinden gerçekleştirilmemesi halinde e-İrsaliye’nin geçerliği bulunmamaktadır.
Evet, düzenlenen e-İrsaliye’ler anlık süreler içinde GİB’e ve alıcısının posta kutusuna iletilecektir. Alıcı ve satıcılar düzenlenen e-İrsaliyeleri ve bunların yanıtlarını, e-İrsaliye uygulaması ve kendi posta kutuları aracılığıyla görebileceklerdir.
Fiili sevk tarihinden sonra 7 gün içinde faturanın düzenlenmesi gerekmektedir.
Evet, e-İrsaliye uygulamasında alıcı fiili mal teslimatı bilgilerine uygun olarak KISMİ KABUL yanıtını sistem üzerinden satıcıya iletebilir.
Aynı araçla birbirinden farklı kişi veya kurumlara ve farklı adreslere sevkiyat işlemi gerçekleştirildiğinde, her bir alıcı ayrı ayrı değerlendirilerek onlara ait sevk edilen mallar için ayrı ayrı sevk irsaliyesi (taraflar e-İrsaliye de olması halinde e-İrsaliye olarak) düzenlenmesi gerekmektedir.
Genel prensip itibariyle sevk irsaliyesi kendisine “”fatura düzenlenecek alıcıları”” adına düzenlenmesi gerekmektedir. Alıcıları tarafından verilen talimat ile mal sevkiyatının kendilerine teslim edilmeden doğrudan müşterisi durumunda bulunan 3’üncü taraflara teslimatın yapılması istendiğinde, alıcı adına düzenlenecek e-İrsaliye’de bu konuda ilave açıklamalara ve teslimatın yapılacağı 3 üncü tarafın bilgilerine yer verilecektir. İrsaliye 3 üncü taraf adına düzenlenmeyecek olup, sevkiyatı gerçekleştirenin alıcısı durumundaki kişi/tarafa düzenlenecektir. Aşağıda yer verilen örnekle izlenmesi gereken usul ve esaslara yer verilmiştir. Örnek: Alıcı Distribüör (A) (e-İrsaliye’de) ( C’ye malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Satıcı (B) (e-İrsaliye’de) (Distribütörün geri alıcısı, Distribütör kendisine fatura kesilecek kişi) (Müşteri C’ye fatura kesecek olan kişidir) Müşteri (C) (e-İrsaliye’de veya değil) (Satıcı B’nin alıcısıdır, Satıcı B, buna fatura kesecektir) (Distribütör A, Satıcı B adına C’ye sevkiyat yapmaktadır) …… e-İrsaliye sekiyatı başlatan Distribütör (A) tarafından, Satıcı (B)’e düzenlenecektir. Bu eİrsaliye’de (C) müşterisi teslimatın yapılacağı ikincil mükellef/kişi olarak yer alacaktır. e-İrsaliye üzerinde ” …(B) adına ….(C)’ye tesilme edilmek üzere” ibaresi yazılacaktır. Distribütör (A) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem Distribütör (A) tarafından, Satıcı B ‘ye kesilecek faturada, hem de Satıcı (B) tarafından müşteri C’ye kesilecek fatura’da irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir.
İşletmenin kendi işlettiği vending makinalarına yapılan dolum işlemleri için, işletme adresinden vending makinalarının bulunduğu alana/adrese sevkiyatı belgelendirmek üzere işletme kendi adına sevk irsaliyesi düzenleyecektir. e-İrsaliye işletmenin kendisine düzenleneceğinden irsaliye yanıtının dönülmesini gerektiren bir husus bulunmayıp, irsaliye yanıtının oluşturulması zorunlu da değildir.
İşletmenin kendi işlettiği vending makinalarından, iade alınıp işletmeye geri götürülen iade alım işlemleri için, vendingin bulunduğu adresten işletmenin adrese sevkiyatı belgelendirmek üzere işletme kendi adına sevk irsaliyesi düzenleyecektir. e-İrsaliye işletmenin kendisine düzenleneceğinden irsaliye yanıtının dönülmesini gerektiren bir husus bulunmayıp, irsaliye yanıtının oluşturulması zorunlu da değildir. Teknik açıdan e-İrsaliye’nin düzenlenmesi mümkün bulunmadığında, matbu sevk irsaliye ile işlemin başlatılması da mümkündür. Bu durumda matbu sevk irsaliyesinin en geç 2 gün içinde MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde e-İrsaliye uygulamasına girilmesi gerekmektedir
Satılan mal mahiyetinde bulunduğundan hurda ve ıskartaların da işletmeden sevki durumunda, tarafların e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olması durumuna göre e-İrsaliye ya da matbu kağıt sevk irsaliyesi (veya irsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktısı ya da ÖKC den düzenlenen e-Fatura/e-Arşiv Fatura Bilgi Fişi) düzenlenmesi gerekir.
Geri alınan ürünlerin taşımasını yapan veya yaptıran işletmenin kendisi ise, iade alınan ürünlerin alındığı adresten işletme adresine sevkini belgelendirmek üzere işletme kendi adına e-İrsaliye düzenleyecektir. Teknik açıdan e-İrsaliye’nin iade alımı sırasında düzenlenmesi mümkün bulunmadığında, matbu sevk irsaliye ile işlemin başlatılması da mümkündür. Bu durumda matbu sevk irsaliyesinin en geç 2 gün içinde MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde e-İrsaliye uygulamasına girilmesi gerekmektedir.
Düzenlenen e-İrsaliyeler, e-İrsaliye sistemi üzerinden muhataplarına anlık olarak elektronik ortamda iletilmekte ve yanıtlar da e-İrsaliye sistemi üzerinden muhatabına anlık olarak iletilmektedir.
e-İrsaliye yanıtları irsaliye tarihinden itibaren 7 günlük süre içinde dönülebilmektedir. Malların alıcıya teslimatı için e-İrsaliye yanıtının beklenmesi zorunluluğu kesinlikte bulunmamakta olup, e-İrsaliye yanıtının gönderilmesi hususunda da herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Alıcı isteğe bağlı olarak sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtını gönderebilir. Belirtilen sürede yanıt dönülmemiş e-İrsaliye’ye konu malların alıcısı tarafından tam olarak teslim alındığı GİB sistemleri tarafından kabul edilmemektedir. Ancak buna rağmen alıcıya yapılan fiili mal teslimatına ilişkin tevsik edici diğer belgelerle ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; e-İrsaliye’nin kağıt çıktısı, teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler düzenlenebilir.) aksi durumlar tevsik olunabilir.
Yol denetimleri için, araçta e-İrsaliye’nin bir örnek kağıt çıktısı veya elektronik görüntüsünün araçta bulundurulması ve talep edildiğinde ibraz edilmesi zorunludur.
Oluşturulup e-İrsaliye üzerinden alıcısına e-İrsaliyenin iletimi, yanıtların satıcıya iletimi süreçlerini tümü anlık (real time, online) olarak gerçekleştirilmektedir. Düzenlenen e-İrsaliyeler, e-İrsaliye sistemi üzerinden alıcılarına anlık elektronik ortamda iletilmekte ve yanıtlar da e-İrsaliye sistemi üzerinden satıcıya anlık olarak iletilmektedir. Özel entegratörlerde bekletilmesi ve daha sonradan GİB’e gönderilmesi durumu söz konusu değildir.
Fiili sevk tarihi alanına, malların fiili sevkiyatın başlatılacağı tarih yazılacaktır. Fiili sevk tarihi, e-İrsaliyenin düzenleme tarihinden önceki bir tarih olamaz, ancak sonraki bir tarih olabilir. Fiile duruma uygun olması koşuluyla, düzenleme tarihi ile fiili sevk tarihinin farklı olması herhangi bir cezai yükümlülüğü gerektirmeyecektir. Düzenlendiği tarih ile aynı gün fiili sevkiyatı da gerçekleştirilen durumlarda, düzenleme tarihi ile fiili sevk tarihi irsaliye üzerinden aynı olabilir.
e-İrsaliye ye konu malların alıcısına teslim edilemediği ve satıcısı tarafından işletmesine geri getirilmesini gerektiren bir durumun oluşması halinde aşağıda belirtilen şekilde yeni sevk irsaliyesinin düzenlenmesi gerekmektedir. İlk düzenlenmiş e-İrsaliye ile malların tekrar satıcının işletmesine geri getirilmesinde kullanılması mümkün değildir: a) Satıcının teknik altyapısının elvermesi halinde satıcı kendisine (alıcı adresinden satıcı adresine olmak üzere) yeni bir e-İrsaliye düzenleyecek ve bu e-İrsaliye üzerinde ilk e-İrsaliye bilgisine ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılamadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten, açıklamaya e-İrsaliyenin not açıklama alanında yer verilecektir. b) Satıcının teknik altyapısının e-İrsaliye düzenlenmesine elvermemesi halinde ise bu durumda satıcı kendisine yeni matbu sevk irsaliyesi düzenleyecek ve bu irsaliye üzerinde alıcıya düzenlenmiş ilk e-İrsaliye belgesinin bilgisine (tarih, belge no) ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılmadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten açıklamaya yer verilecektir. E-İrsaliye tarihinin, e-İrsaliye uygulaması(sisteminin) tarihinden önce olamayacağı ilkesi nedeniyle, geri getirilen malların alıcısına daha sonra tekrar sevk edilmesi halinde yeni bir e-İrsaliye’nin düzenlenmesi gerekmektedir.
e-İrsaliyenin alıcısı tarafında sehven reddedildiği durumlarda ivedilikle yeni e-İrsaliye düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenlenecek yeni e-İrsaliyede yeni belge numarası kullanılmak zorundadır.
Kaynak:https://nesbilgi.com.tr
YORUMLAR