Temmuzda Asgari Ücrete Ne Kadar Ara Zam Yapılacak?
Temmuz ayında asgari ücrete yapılacak ara zam için gözler Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda. Yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın işçi ve işveren tarafına yapacağı çağrıyla komisyon çalışmalarına resmen başlanacak. Peki yeni asgari ücret ne olacak? İşçi ve işveren tarafı ne talep edecek? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, asgari ücretle ilgili merak edilenleri yazdı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni kurulan kabinenin ilk toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmalarına başlayacağını söyledi.
Komisyonda işçi, işveren ve hükümet 5’er üye ile temsil ediliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın önümüzdeki günlerde işçi ve işveren temsilcilerini davet etmesiyle yeni asgari ücret tespit süreci resmen başlayacak. TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay ve Türkiye işveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün genel kurul toplantısı için gittikleri Cenevre’den dün döndü. Asgari ücretle ilgili gayri resmi ilk temas, TÜRK – İŞ ve TİSK heyetlerinin yeni Çalışma Bakanı Işıkhan’a yapacakları “hayırlı olsun” ziyaretinde gerçekleşecek. Komisyon toplantılarının da gelecek hafta başlanması bekleniyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu daha önce genellikle 4 toplantının ardından yeni asgari ücreti belirliyordu. Ancak, geçen yıl temmuz ayında ara zam görüşmeleri iki toplantıda tamamlandı. Aralık ayında ise üç toplantı yapıldı. Bu yılki görüşmelerin de süratle tamamlanarak Kurban Bayramı’ndan önce yeni asgari ücretin ilan edileceği tahmin ediliyor.
İŞÇİ VE İŞVEREN TARAFI NE İSTEYECEK?
TÜRK – İŞ’in talebinde, her ay açıklanan açlık ve yoksulluk sınırı araştırma sonuçları etkili olacak. TÜRK – İŞ’in araştırmasına göre, mayıs ayında 4 kişilik ailenin gıda harcamasından oluşan açlık sınırı 10.360 lira, bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 13.440 lira oldu. TÜRK – İŞ, bu araştırma sonuçlarını dikkate alan tutar ile pazarlık masasına oturacak.
İşveren kesimini temsil eden TİSK’in ise işletmelerin uluslararası rekabet gücünü gözeten, işçi ve işletmeler açısından dengeli bir asgari ücret önerisinde bulunması bekleniyor. İşletmelere bu yıl aylık 400 lira asgari ücret desteği uygulanıyor. Ocak ayından geçerli olmak üzere başlayan destek haziran ayında sona erecek. TİSK’in komisyonda, asgari ücret desteğinin 2016 yılındaki gibi brüt asgari ücretin en az yüzde 6’sı oranına çıkartılarak devam ettirilmesini talep etmesi bekleniyor.
Diğer yandan işveren kesiminden farklı asgari ücret talepleri de geliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, önceki gün HABERTÜRK TV’de yaptığı açıklamada, “Asgari ücrette maksimum dolar bazında 300 – 400 dolar arasındaki seviyeyi koruyabilmeliyiz” dedi.
YENİ ASGARİ ÜCRET NE OLUR?
Gültepe’nin talebi, net asgari ücretin maksimum 9 bin 300 lira olması anlamına geliyor. Oysa asgari ücret aralık ayında belirlendiğinde dolar bazında cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesi olarak ilan edildi. O tarihte 455 dolara tekabül ediyordu.
Döviz kuru bugünlerde yeniden hareketlendi. Yılbaşındaki 455 dolar seviyesini koruyabilmek için bile net asgari ücretin en az 10.600 lira olması gerekiyor.
Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ise seçim öncesi yaptığı açıklamalarda asgari ücretin yaklaşık 500 dolar olacağını ifade etti. Ancak, döviz kuru çok hızlı hareket ettiği için 500 dolar Salı günkü kurla 10.800 lira iken, dünkü kurla 11.600 lira oldu.
Kurdaki oynaklığın komisyon toplantıları boyunca bu şekilde devam etmesi halinde çok farklı asgari ücret tutarları da gündeme gelebilir.
NET ASGARİ ÜCRET 5 YILDA YÜZDE 430 ARTTI
2018 yılından bu yana brüt asgari ücret yüzde 393 oranında, net asgari ücret ise yüzde 430 oranında arttı. Net asgari ücretin daha fazla artması, 2022 yılında asgari ücrete kadar olan kazançların vergi dışı bırakılmasından kaynaklandı. 2018 yılında 2.029,50 TL olan brüt asgari ücret 2023 ocak ayında 10.008 TL’ye, 1.603,12 TL olan net asgari ücret de 8.506,80 TL’ye yükseldi.
2022 yılı ocak ayında yüzde 50.51 oranında artan net asgari ücret temmuz ayında yüzde 29.32 oranında, bu yılın ocak ayında ise yüzde 54.66 oranında artı. Ocak ayı itibarıyla yıllık bazdaki artış ise yüzde 100 olarak gerçekleşti.
Son 5 yılda asgari ücret ne oldu? | |||
Brüt | Net | Net asgari ücretteki artış oranı (%) | |
2018 | 2.029,50 | 1.603,12 | |
2019 | 2.558,40 | 2.020,90 | 26,06 |
2020 | 2.943,00 | 2.324,71 | 15,03 |
2021 | 3.577,50 | 2.825,90 | 21,56 |
2022 Ocak | 5.004,00 | 4.253,40 | 50,51 |
2022 Temmuz | 6.471,00 | 5.500,35 | 29,32 |
2023 Ocak | 10.008,00 | 8.506,80 | 54,66 |
(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 08.06.2023)