Evde İmal Edilen Ürünlerin İnternet Yoluyla Satışında Muafiyet

142

A⁺

A^-

GİRİŞ

Bilişim teknolojisinde meydana gelen hızlı gelişmelerle tanıştığımız ve salgın dönemiyle birlikte hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen e-ticaret, milyonlarca insan için gelir kapısına dönüşmüştür. Yaşanan değişim elektronik ticaretin vergilendirilmesi sorununu yeniden ele alınması ihtiyacı göstermiş, bu amaçla kanun koyucu tarafından 7256 sayılı kanun ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yeni düzenlemeler yapılmıştır.

Bu yazımız ile 7162 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle 30/1/2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere internet ve benzeri elektronik ortamlarda evlerde imal ettikleri ürünlerin satışı ile geçimini sağlayan kişilerin vergiden muaf olmasına imkan sağlayan 193 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi ve 01/01/2021 uygulanmak üzere 7256 Sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle eklenen (10) numaralı bendi hakkında açıklamalar yapılacaktır.

E-TİCARET VE ESNAF MUAFİYETLİĞİ

E- Ticaretle uğraşan esnafın Vergiden Muaf olmasına imkan sağlayan değişiklik ilk olarak 2019 yılında Gelir Vergisi Kanun 9. Maddesinin 6. fıkrasına eklenen ‘‘yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarı ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olmamak üzere, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar” ibaresi ile sağlanmıştır. Bu ibare ile evlerde üretilen ürünlerin satışında esnaf muaflığı imkanı getirilmiş olup konu ile ilgili usul ve esaslara 15/03/2019 tarihli 306 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile açıklık getirilmiştir.

Söz konusu Tebliğ ile evlerde kendi el emekleri ile imal ettikleri

Havlu, örtü, çarşaf, çorap,
Halı, kilim, dokuma mamûlleri,
Kırpıntı deriden üretilen mamûller,
Örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya,
Hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek,
Pul, payet, boncuk işleme,
Tığ örgü işleri, ip ve urganları,
Tarhana, erişte, mantı,

Tebliğde Geçmeyen ancak Özelgeler ile evlerde yapılan ve vergi muafiyet tanınan

Fıstık ezmesi,
Kefir,
Kolye-küpe-yüzük üzerine yapılan çalışmalar [,
Biblo
Su kabağından şekil çizilerek evin bahçesinde yapılan ürünler
Kaktüs bitkisi yetiştirip satış

Gibi ürünleri bir işyeri açmaksızın satanlar;

a) 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında olması,

b) Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve aletlerin kullanılmaması,

c) Dışarıdan işçi çalıştırılmaması,

ç) Ürünlerin işyeri açmaksızın satılması,

d) Ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılmaması,

e) Ürünlerin, ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri kermes, festival ve panayırlarda satılmaması,

f) Ticarî, ziraî veya meslekî kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tâbi olunmaması,

g) Faaliyetin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapılmaması

durumunda vergiden muaf olabilmektedirler.

2019 yılında yapılan düzenleme ile yukarıda sayılanların ayrıca

Yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarının ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olmaması
İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satılması

Şartlarının sağlanması durumunda vergiden muaf olması sağlanmıştır. Bu mükelleflerin yıl içerisinde yapılan satışların ilgili yılda geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını geçmesi halinde, esnaf muafiyeti kaybedilecek ve izleyen takvim yılı başı itibarıyla gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir. Söz konusu mükelleflerin vergilendirmesi ise esas itibarı ile tevkifat yapma zorunluluğu bulunan kişi ve kurumlarca yapılan ödemeler üzerinden %2 oranında yapılmaktadır.

2019 yılında yapılan ve yukarıda bahsi geçen düzenleme ile özellikle ev hanımlarının evde imal ettikleri ürünleri internet yoluyla satışını yapanlara kolaylık getirilmiş olsa da tam olarak ihtiyaca cevap verilemediğinden yeni ve daha detaylı bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur.

Bu ihtiyacı karşılamak üzere 7256 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 9 maddesine 10 numaralı bent eklenmiş olup 01/01/2021 tarihinden sonra yürürlüğe girecektir.

Düzenleme yürürlüğe girdikten sonra GVK madde 9/10 esnaf muafiyetinden faydalanılması için;

Ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal edilmesi
İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satılması
Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması,
Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi

Yukarıda belirtilen tüm şartlarının sağlanması durumunda esnaf muaflığından faydalanılacaktır. Ayrıca elde edilen hasılatın 220.000 Türk lirasını aşması hâlinde, mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilir ve tekrar bu muafiyetten faydalanamaz. Bentte yer alan hasılat koşulu dışındaki diğer şartların ihlal edildiğinin tespit edilmesi hâlinde muafiyetten faydalanılamaz ve zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.

Burada vergilendirme usulü olarak ise daha farklı bir sistem ön görülmüştür. Zorunlu olarak açılması gereken ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmak suretiyle vergiden muaf esnaf vergilendirilmiş olmaktadır.

Yeni düzenleme ile önceki esnaf muafiyet uygulamalarından farklı olarak Esnaf Muafiyet Belgesinin alınmasının zorunlu hale gelmesi, evlerde imal edilen tüm malları kapsaması, bankada ticari hesap açılması, işçi çalıştırabilmeleri gibi farklı uygulamalar olacağı görülmüştür. Gelir İdaresi Başkanlığı uygulamanın usul ve esaslarını belirtmek tebliğ çıkartılması muhtemel olup bu önemli düzenlemenin detayları daha sonra netleşecektir.

DEFTER BELGE DÜZENİ

Vergiden muaf olan esnaflar için VUK hükümlerine göre defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. Vergiden muaf esnafın fatura alması ise mecburidir. Zira vergiden muaf esnaf birinci ve ikinci sınıf tüccarlardan, kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları mal ve hizmetler için fatura istemek ve almak, bunlar da vermek mecburiyetindedirler.

Öte yandan, vergiden muaf esnaf ile işlem yapanlar tarafından düzenlenmiş olmakla birlikte vergiden muaf esnafça düzenlenmiş sayılan ve fatura yerine gecen vesika ise gider pusulasıdır. Gider pusulasında faturaya benzer şekilde, alınan ve satılan emtianın cins, miktar ve bedeli, verilen hizmetin niteliği ve bedeli, alım ve satıma taraf olanların ad ve soyadları, unvanları ve adresleri, belgenin düzenlenme tarihi gösterilir. İki nüsha olarak düzenlenen bu belgenin bir nüshası, işi yapan ya da malı satan vergiden muaf esnafa verilir.

Ayrıca defter tutmak mecburiyetinde olmayan vergiden muaf esnaf , almaya mecbur oldukları fatura ve gider pusulasını tanzim tarihlerini takip eden takvim yılından başlıyarak beş yıl sure ile muhafaza etmeye mecburiyeti bulunmaktadır.

SONUÇ

213 sayılı VUK a göre işyeri tanımının içerisine ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yer olarak tarif edildiğinden, elektronik ortamda yapılan faaliyetler için iletişim amacıyla kullanılan yerin işyeri tanımlandığı ve bu sebeple evde yapılan basit ve el emeği göz nuru faaliyetleri ile geçimini sağlayan kişiler bu işleri yaptıklarını ve bunlardan kazanç elde ettiğini gizlemek zorunda kalmıştır. Kanun koyucu bu düzenleme ile geçimlerini sağlayan özellikle ev hanımlarının yasal sınırlar içerisinde vergiden muaf tutulmalarındaki en önemli engeli kaldırmış olacaktır. Ayrıca vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesini, vergi gelirlerinin ve istihdamın artmasını sağlayarak yapısal sorunlarımızın azalmasını sağlayacaktır.

Son olarak salgın dolaysıyla yapılacak başvuruların özellikle İnteraktif Vergi Dairesi sistemine giriş yaparak yapılması ciddi önem arz etmekte olup bu konuda ayrıca Vergi Dairelerine gitmenize gerek bulunmamaktadır.

Dipnot

(Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.)

KAYNAKLAR